بیماری آسم
آسم نوعی بیماری التهابی مزمن است که مجاری هوایی را درگیر می‌کند. در واقع در این بیماری مسیر تنفسی متلهب می‌شود و بیش اندازه مخاط تولید می‌کند. این بیماری غیرمسری در تمام سنین می‌تواند رخ دهد. این وضعیت سبب به وجود آمدن تنگی نفس، سرفه کردن، خس خس سینه و دیگر مشکلات تنفسی می‌شود. گاهی اوقات این بیماری موجب توقف فعالیت های روزانه می‌گردد و حتی ممکن است این بیماری برای فرد حملات آسم ایجاد کند. معمولا نمی‌توان آسم را بطور کامل درمان کرد اما کنترل کردن آن میسر است. در ادامه شما را با نشانه ها و علائم بیماری آسم و دلایل ایجاد کننده آن آشنا می‌کنیم.
دلایل ایجاد کننده آسم
می‌توان عوامل محیطی و ژنتیکی را در این خصوص موثر دانست. درباره عوامل محیطی می‌توان به محرک ها اشاره کرد. ویروس ها و موادی که حساسیت ایجاد می‌کنند نیز از عوامل به وجود آورنده علائم بیماری آسم هستند. این عوامل تحریک کننده شامل موارد زیر می‌شوند:
- ذرات گرد و غبار، گرده گیاهان، کپک ها، شوره حیوانات
- بیماری های تنفسی مانند سرماخوردگی
- بیماری ریفلاکس معده
- استرس شدید و فشار روحی روانی
- سرما یا هوای خیلی خشک
- آلودگی هوا
- ورزش
- دود سیگار و دخانیات
- مواد شیمیایی زیست محیطی
- ترکیبات آلی فرار مانند فرمالدئید
- داروهای مانند آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن
- مواد نگهدارنده برخی مواد غذایی و نوشیدنی ها
علائم بیماری آسم
علائم بیماری آسم در افراد مختلف، بصورت متفاوت بروز پیدا می‌کند. یعنی ممکن است تمام افراد مبتلا علائم آن را احساس نکنند. اما باز باید در صورت مشاهده، آنها را جدی گرفت. از نشانه ها و علائم آسم بطور کلی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- تنگی نفس
- درد در ناحیه قفسه سینه
- تنفس به همراه صدا در زمان بازدم
- حملات سرفه
- خس خس سینه
- خستگی
حمله آسم
زمانی که سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس یا بطور کلی علائم بیماری آسم شما شدید شود، حمله آسم رخ می‌دهد. این تشدید به علت سخت شدن بافت های اطراف مسیر هوایی اتفاق می‌افتد. در این زمان دیواره های مسیر هوایی متورم و ضخیم می‌شوند. در نتیجه به علت تنگ شدن مجاری هوایی، اکسیژن و هوای کمتری وارد و خارج می‌گردد. همچنین بدن مخاط بیشتری تولید کرده و وضعیت را بدتر می‌کند. در چنین شرایطی استرس، وحشت، عرق کردن و رنگ پریدگی گریبان شخص را می‌گیرد. علائم کلی این وضعیت شامل موارد زیر است:
- متوقف نشدن سرفه ها
- افزایش خس خس در زمان دم و بازدم
- بالا رفتن سرعت تنفس
- افزایش ترس و استرس
- عرق شدید
- عدم توانایی در صحبت کردن
- رنگ پریدگی
- تغییر رنگ لب یا ناخن
- احساس فشار در قفسه سینه
- سفت و سخت شدن عضلات گردن
در صورتی که چنین نشانه هایی داشتید باید فورا به اورژانس مراجعه کرده یا با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
حمله های آسمی که برای افراد رخ می‌دهد، معمولا خفیف هستند. راه های هوایی پس از اقدامات درمانی پس از چند دقیقه یا نهایت چند ساعت به وضعیت اولیه خود باز می‌گردند. اما حملاتی که شدید باشند، احتیاج به فوریت های پزشکی دارند. اگر اقدامات اورژانسی صورت نگیرد، این شرایط، نفس کشیدن را برای فرد دشوارتر می‌کند. ریه و مسیر تنفسی در این زمان سفت تر می‌شوند؛ بطوری که هوای دم و بازدم به حداقل خود می‌رسد و صدای خس خس را نمی‌توان شنید. این مرحله “سینه ساکت و آرام” نام دارد که بسیار خطرناک تلقی می‌شود.
بنابراین اگر شخصی دچار حمله آسم شده باشد و تحت اقدامات درمانی قرار نگیرد. درگیر مشکلاتی می‌شود. لب های او به دلیل کمبود اکسیژن، کبود شده و توانایی صحبت کردن خود را از دست می‌دهد. سطح هوشیاری به شدت پایین می‌آید و حتی ممکن است سبب مرگ شود.
کنترل آسم
بهتر است از محرک هایی که باعث حملات آسم می‌شوند دوری کرده و با مصرف داروهای تجویزی توسط پزشک بیماری خود را کنترل کنید. برخی دارو های مربوط به آسم ممکن است عوارضی به همراه داشه باشند. اما این عوارض با گذشت زمان رفع می‌شوند.
تشخیص بیماری آسم در بزرگسالان
تشخیص این بیماری در افراد بزرگسال توسط معاینات بدنی و ابزارهای بررسی عملکرد ریوی انجام می‌شود. در صورتی که نشانه های آسم با شرایط زیر همراه باشد، احتمال تشخیص ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد:
- مداوم و با تشدید رخ دهد.
- هنگام شب و اوایل صبح شدید تر شود.
- خارج از حالت سرماخوردگی نیز اتفاق بیفتد.
- در اثر استفاده از بعضی داروها مانند آسپرین بدتر شود.
- سابقه ابتلا به آلرژی و حساسیت در خانواده شخص وجود داشته باشد.
- در اثر وزش باد یا محرک هایی مانند دود، سرما، حیوانات خانگی و… بدتر شود.
همچنین می‌توان در این خصوص تست اسپیرومتری را انجام داد. در این تست میزان انسداد مجاری تنفسی را با بررسی میزان هوای خروجی (بعد از یک تنفس عمیق و سریع خارج کردن هوا از ریه ها) می‌سنجند.
درمان
آسان ترین راه درمان بیماری آسم دوری از عوامل تحریک کننده ذکر شده است. بطور کلی داروهای مورد استفاده برای بیماری آسم را می‌توان به 3دسته تقسیم بندی کرد:
داروهای آرام کننده: این دارو ها بصورت استنشاقی و اسپری بکار می‌روند. از سفتی ماهیچه های دیواره مسیر هوایی می‌کاهد و باعث عبور جریان طبیعی هوا می‌شود. به این دارو ها اصطلاحا داروهای گشاد کننده برونش نیز گفته می‌شود.
داروهای پیشگیری کننده: این داروها تورم و التهاب را در مسیر هوایی کاهش داده و که این به نوبه خود سطح تحریک پذیری آنها را کاهش می‌دهد. این دارو ها باید طبق تجویز پزشک و بصورت منظم استفاده شوند.
داروهای اضطراری و اورژانسی: دو روش اضطراری برای زمانی که آسم مزمن رخ می‌دهد وجود دارد. مصرف میزان زیادی از داروهای تسکین دهنده یا استفاده بیش از اندازه از یک داروی ضد التهاب. اما در هر دو صورت ابتدا باید از پزشک خود مشورت بخواهید.
مبتلایان به آسم این موارد را رعایت کنند:
- از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها بپرهیزید.
- در هوای سرد ورزش نکنید.
- بهداشت را رعایت کنید که به بیماری هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا مبتلا نشوید؛ زیرا شرایط آسم را بدتر می‌کنند.
- از ترکیبات گیاهی ناشناخته استفاده نکنید.
- از مواد محرک و آلرژی زا دوری کنید.
- در معرض دود سیگار و دیگر دخانیات قرار نگیرید.
- از استرس، فشارهای روانی و هیجانات احساسی اجتناب کنید.
- از بالشت مناسب و تشک نخی استفاده کنید.
- ملحفه ها را هفته ای 1 بار در آب داغ بشویید.
- در مورد علائم بیماری آسم با خانواده و دوستانتان صحبت کنید. به آنها بیاموزید که در مواقع حمله تنفسی چطور به کمک شما بیایند.
جمع بندی
اینکه شخص در چه شرایطی قرار دارد، می‌تواند دلایل ایجاد کننده آن را تعیین کند. با قرار نگرفتن در برابر این دلایل و محرک ها می‌توان از ابتلا به آسم جلوگیری کرد. علائم بیماری آسم نیز قابل کنترل هستند اما زمانی که جدی تلقی نشود، می‌توان آن را تهدید برای زندگی شخص حساب کرد. از سویی دیگر آگاهی دادن به دوستان و آشنایان فرد مبتلا، می‌تواند به او کمک شایانی خواهد کرد. اگر یکی از اطرافیان شما درگیر آسم شده باشد، چگونه سعی می‌کنید او را در مواقع حساس همراهی کنید؟ نظرات خود را برای بنویسید.
