روماتیسم مفصلی
به صورت کلی، روماتیسم مفصلی را می‌توان توصیفی برای درد اندام های حرکتی دانست. این بیماری که نوعی بیماری خود ایمنی است، استخوان ها، مفصل ها و بافت های همبند را درگیر می‌کند و سبب درد و تغییر شکل آنها می‌شود. روماتیسم می‌تواند به هر قسمت از بدن از جمله مفاصل، کلیه ها، چشم، ریه یا مغز صدمه وارد کند و باعث التهاب آن شود. این التهاب باعث بروز درد، تورم و یا خشک شدن مفاصل می‌شود.
روماتیسم مفصلی، آتریت روماتوئید و روماتیسم قلبی، تب روماتیسمی نامیده می‌شود که در علم مطالعه و درمان، به این دو گروه از بیماری ها، روماتولوژی می‌گویند. در کل روماتیسم قلبی و مفصلی در زنان شایع تر از مردان است و روماتیسم ستون فقرات در مردان رواج بیشتری دارد.
علائم روماتیسم مفصلی
مهمترین علائم روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید، خشک شدن مفاصل و درد زیاد آنها به ویژه در دست ها است که در عرض چند ماه ایجاد شده و به مرور زیادتر می‌شود. احساس مریضی عمومی و خستگی مفرط از دیگر علائم این بیماری می‌باشد.
بصورت کلی علائم مفصلی روماتیسم 3 دسته می‌باشند:
علائم عمومی
در 70 درصد موارد، روماتیسم مفصلی با علائم عمومی مانند ضعف، کاهش اشتها، درد مبهم عضلات، و احساس خستگی همراه است. ممکن است این علائم در بیمار، مدت ها قبل از ایجاد درد و تورم ایجاد شود.
علائم مفصلی
در 30 درصد باقی مانده، روماتیسم مفصلی با علائم زیر شروع می‌شوند:
- تورم مفصل
- درد مفصل که با حرکت آن یا فشار بر آن بیشتر می‌شود.
- لنگان راه رفتن هنگامی که مفاصل اندام تحتانی درگیر می‌شوند.
- احساس خشکی مفصل ها که بیشتر در صبح احساس می‌شود و بعد از گذشت چند ساعت بهتر می‌شود.
علائم غیر مفصلی
این علائم در 40 درصد بیماران روماتیسمی وجود دارد و بیشتر در بیمارانی که فاکتور روماتوئید در آزمایش خون آنها بالاست، دیده می‌شود. این علائم مهم عبارت است از:
- التهاب در اطراف تاندون ها
- درگیر شدن عروق خونی در هر جایی از بدن: این درگیری بیشتر در پوست و دستگاه عصبی است؛ اما می‌تواند در عروق خونی روده، طحال، لوزالمعده، ریه، کبد، گروه های لنفافی و کبد نیز باشد.
- درگیر شدن بافت ریه و پرده های اطراف آن که می‌تواند موجب نفس تنگی شود.
- وجود داشتن برجستگی بدون درد در زیر پوست که به آنها ندول های روماتیسمی می‌گویند.
- آسیب دیدن چشم در یک درصد از این بیماران که موجب التهاب، قرمزی و خشک شدن چشم می‌شود.
- تب
- کم خونی
بیماری های پوستی و مفصلی چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
به جز مفاصل و ستون مهره ها که درگیر بیماری روماتیسم مفصلی می‌شوند، پوست مهمترین عضو درگیر با این بیماری است که اولین علائم در آن ظاهر می‌شود و اولین مشکلات و مقاومت ها را نسبت به درمان دارویی این بیماری نشان می‌دهد. به جز پوست کلیه ها، ریه، مغز و چشم ها نیز در معرض خطر این بیماری قرار می‌گیرند.
کدام مفاصل در بیماری روماتیسم آسیب می‌بینند؟
بیشترین آسیب مفصلی در بیماری روماتیسم، روی مفصل های انگشت دست، مچ پا و مچ دست می‌باشد. اما با این وجود مفاصل دیگر ممکن است در امان نباشند؛ مانند مفصل زانو، ران، شانه، آرنج و گردن. یکی از خصوصیات این بیماری، درگیری متقارن مفاصل در هر دو طرف بدن است. بطور مثال مچ هر دو دست دچار این بیماری می‌شوند.
مشکلاتی که با روماتیسم مفصلی همراه است
افرادی که دچار روماتیسم هستند، نسبت به افراد معمولی مشکلاتی بیشتری دارند که در زیر به آنها اشاره کرده‌ایم:
- بیماری های قلبی عروقی: حمله قلبی می‌تواند بر اثر افزایش فشار خون و کاهش سطح فعالیت های بدنی در بدن بیماران روماتیسمی رخ دهد و همچنین می‌تواند بر اثر دارو های مصرفی بیمار به وجود بیاید.
- عفونت مفصلی یا عفونت در دیگر نقاط بدن
- پوکی استخوان : بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی به دلیل داشتن درد زیاد و کاهش فعالیت های بدنی، بیشتر از سایر افراد به پوکی استخوان دچار می‌شوند.
مهمترین معیار های تشخیص روماتیسم مفصلی
- تورم مفاصل به صورت قرینه در دو طرف بدن
- خشکی مفاصل در هنگام صبح که نرم شدن آن بیش از 1 ساعت طول بکشد.
- تورم حداقل سه مفصل از بدن
- تورم در یک یا چند مفصل دست (مفاصل انگشت یا مچ دست)
- تست آزمایشگاهی فاکتور روماتوئیدی RF مثبت
علائم روماتیسم مفصلی در قسمت دست عبارتند از:
- برجستگی های گرد در زیر پوست انگشت یا آرنج
- برجستگی های نرم در پشت دست که با حرکت انگشتان حرکت می‌کنند.
- ناپایدار شدن مفاصل دست
- برجسته شدن استخوان ها در مچ دست
- خم شدن مفاصل میانی انگشت
- انحراف انگشتان دست به سمت استخوان اولنا ( یا زند زیرین که در انتهای انگشت کوچک به سمت ساعد قرار دارد)
- ناتوانی و ضعف در گرفتن اشیاء با دست
- بی حسی دست به علت بروز سندروم تونل کارپ
- خم شدن بند آخر انگشت که به آن انگشت چکشی یا مالت فینگر می‌گویند.
- ناتوانی ناگهانی در خم کردن انگشت دست به علت پاره شدن تاندون انگشت
- صدای جیر جیر در موقع حرکت مفصل به علت حرکت تاندون های ملتهب
اهمیت تشخیص زود هنگام روماتیسم مفصلی
درمان زود هنگام این بیماری اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا پیشرفت روماتیسم، عوارض بیشتری را برای بدن به وجود می‌آورد و درصد تخریب مفاصل را بالا می‌برد. همچنین درمان آن قابل بازگشت نیست.
درمان خانگی روماتیسم مفصلی دست ها
پس از تشخیص این بیماری، به منظور درمان، متخصص برای کاهش درد و تورم و همچنین جلوگیری از سرعت پیشرفت روماتیسم، دارو تجویز می‌کند. متخصص فیزیوتراپی هم با کمک نرمش های مخصوص، حرکت مفصل ها را در حد قابل قبولی نگه می‌دارد. اما اگر روند بیماری خارج از کنترل و پیشرفت کرده باشد، باید از روش جراحی استفاده نمود.
برای درمان خانگی روماتیسم، دارو های گیاهی زیادی وجود دارد که می‌تواند موجب تسکین درد و بهبود بیمار شود. در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
زنجبیل
زنجبیل یکی از گیاهان خوشبو و خوش طعمی است که به عنوان یک چاشنی، عطر و طعم بی نظیری در غذاها به وجود می آورد. علاوه بر این، خواص دارویی بسیار زیادی دارد و برای کاهش درد روماتیسم مفصلی بسیار مفید است.
برای درمان روماتیسم و کاهش درد مفاصل، 6 قاشق چای خوری پودر زنجبیل را با سه قاشق چای خوری فلفل سیاه و 6 قاشق چای خوری پودر دانه زیره سیاه مخلوط کنید. روزی سه بار، نصف قاشق چای خوری از آن را میل کنید.
عسل
عسل سرشار از خاصیت، و یک داروی فوق العاده برای درمان انواع بیماری ها می‌باشد. در کنار داروهای شیمیایی، می‌توانید روزانه یک قاشق عسل طبیعی را با چند قطره روغن سیاهدانه مخلوط کرده و مصرف نمایید. این ترکیب دردهای ناشی از التهاب مفاصل را کاهش می‌دهد.
همچنین می‌توانید، مقداری موم عسل، سیاهدانه و روغن زیتون را به نسبت مساوی با یکدیگر ترکیب کرده و قبل از خواب روی موضع دردناک بمالید. برای گرم‌تر شدن، محل مورد نظر را با پارچه ببندید.
زردچوبه
این ادویه علاوه بر طعم فوق العاده ای که در غذاها دارد، در درمان بسیاری از بیماری ها نیز موثر است. یکی از این بیماری ها روماتیسم است. برای کاهش درد ناشی از این بیماری می‌توان آن را بکار برد.
ختم کلام
بیماری روماتیسم به استخوان ها و مفصل ها صدمه زده و به مرور زمان تشدید می‌شود. در واقع این بیماری از مفاصل کوچک بدن شروع شده اما به مرور پیشرفت خواهد کرد. علائم این بیماری در طی ماه ها و هفته ها تغییر می‌کند و نمی‌توان روند آن را در افراد مختلف مشخص کرد. تشخیص این مشکل با معاینات فیزیکی و دیگر تست های آزمایشگاهی امکان پذیر است. اگر تعدادی از نشانه های ذکر شده را همزمان در خود مشاهده کردید، بهتر است سریعتر به پزشک مرجعه کرده و به درمان اقدام نماید. البته ممکن است هر کدام از روش درمانی، بر روی هر فرد، بطور متفاوت عمل کند. بنابراین تشخیص اینکه چه نوع درمانی بکار بگیرید، به عهده پزشک متخصص است.
در صورتی که این مطلب برای شما مفید بود، می‌توانید مقاله گرفتگی عضلات و علل آن را نیز مطالعه فرمایید.
