افتادگی پلک یا Ptosis
افتادگی پلک چشم که Ptosis (پتوز) نیز نامیده می‌شود، یکی از مشکلات بینایی و البته زیبایی است که می‌تواند یک چشم یا هر دو چشم را درگیر کند. این وضعیت به دلایل مختلفی مانند سن، ضربه و مشکلات پزشکی رخ می‌دهد و ممکن است دائمی یا موقتی باشد. همچنین ممکن است از ابتدای تولد در فرد وجود داشته باشد که به آن پتوز مادرزادی گفته می‌شود. اگر هم به افتادگی پلک در طول زندگی دچار شوید، به آن پتوز اکتسابی می‌گویند.
با توجه به شدت این مشکل و اینکه تا چه میزان مردمک را مسدود کند، می‌تواند بینایی فرد را تا میزان زیادی کاهش دهد. در این مقاله علت افتادگی پلک و روش های درمان آن را برای شما توضیح می‌دهیم.
افزایش سن و تاثیر آن بر ظاهر چشم ها
با بالا رفتن سن عواملی در ظاهر چشم تاثیرگذار می‌شوند که در ادامه آنها را نقل می‌کنیم:
- پوست اضافی: پوست اضافه می‌تواند موجب ایجاد چین و چروک و به وجود آمدن پوست هایی کیسه مانند در زیر چشم شود.
- گودی و سیاهی چشم: افزایش سن با گودی و تیرگی چشم مرتبط است. پایین کشیده شدن گونه ها به دلیل کاهش قدرت ماهیچه ها نیز در گود شدن چشم ها تاثیر گذار می‌باشد. در برخی افراد نیز با رسوب رنگدانه های اضافی در پوست، این سیاهی دور چشم بیشتر نمایان خواهد شد.
- رسوب بافت چربی: اگر پلک بالا یا پایین شما پف کرده است، ممکن است به دلیل تجمع چربی این اتفاق افتاده باشد. البته این چربی ها طبیعی هستند و در کنار اعصاب، عروق و ماهیچه ها وظیفه خود را انجام می‌دهند. اما با گذشت زمان و همچنین به دلیل گرانش، این چربی ها با حرکت رو به جلوی خود تحت عنوان کیسه های پلک در چشم ظاهر می‌شوند.
- افتادگی پلک چشم: می‌توان گفت افتادگی پلک که به دلیل ضعف ماهیچه ای رخ می‌دهد، به ارتفاع پلک اشاره می‌کند؛ زمانی که پلک از مردمک عبور می‌کند. از دلایلی که می‌تواند این مشکل را به وجود آورد، مالش مکرر پلک ها، استفاده از لنزهای تماسی برای زمان طولانی و یا جراحی پلک است. با این حال بسیاری از مردم اطلاع ندارند که به چنین عارضه ای دچار هستند.
افراد در معرض خطر
هر کسی ممکن است به افتادگی پلک چشم مبتلا شود و در این زمینه تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد. اما به دلیل اینکه با افزایش سن، احتمال ابتلا به افتادگی پلک بیشتر می‌شود، این عارضه در افراد مسن بیشتر رایج است. زیرا عضله بالا برنده که وظیفه بالا بردن پلک را بر عهده دارد، با بالا رفتن سن کشیده می‌شود. در نتیجه با از دست توانایی گذشته خود، پلک را افتاده می‌کند. اما همانگونه که گفتیم احتمال ایجاد این افتادگی در هر سنی ممکن است. گاهی برخی نوزادان نیز مبتلا به این وضعیت متولد می‌شوند. زیرا این عضله بالا برنده در آنها به خوبی رشد نکرده است.
عوامل خطر
برخی از وضعیت ها سبب می‌شوند احتمال ابتلای شما به افتادگی پلک چشم بیشتر شود:
شرایط پزشکی
اگر پلک های شما افتاده باشند، می‌تواند نشانه ای از وجود یک بیماری باشد. به ویژه اگر افتادگی هر دو چشم شما را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر افتادگی پلک، یک چشم را درگیر کند، می‌تواند به دلیل گل مژه چشم یا صدمات عصبی اتفاق افتاده باشد که موقتی است. مواردی مانند لیزیک معمولی یا جراحی آب مروارید نیز به دلیل کشش عضله می‌توانند از عوامل خطرآفرین محسوب شوند.
وضعیت جدی سلامتی
عواملی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی می‌توانند فرد را برای ابتلا به افتادگی پلک چشم مستعد کنند. همچنین اختلالات عصبی میاوستنی گراویس که بر اعصاب ماهیچه های چشم تاثیرگذار است، می‌تواند فرد را به پتوز مبتلا کند.
علائم
مشخص ترین علامت افتادگی پلک چشم، کشیدگی پلک بالا، به سمت پایین است که در برخی موارد می‌تواند برای بینایی شما دردسرساز شود.
همچنین ممکن است احساس کنید چشمان شما بسیار خشک هستند یا آبریزش دارند. یا اینکه متوجه می‌شوید چشمان شما درد می‌کنند و صورتتان خسته به نظر می‌رسد. در برخی افراد افتادگی پلک، چنان شدید است که مجبورند سر خود را به عقب خم کنند تا بتوانند ببیند؛ حتی زمانی که یک گفتگوی عادی دارند.
پزشک باید افتادگی مداوم پلک را مورد بررسی قرار دهد تا مطمئن شود فرد به هیچ گونه بیماری زمینه ای دچار نیست. این امر هنگامی اهمیت پیدا می‌کند که مسائلی مثل سردردهای میگرنی، از زمانی که متوجه افتادگی پلک چشم خود شده اید، رخ داده اند.
تشخیص
پزشک پس از معاینات فیزیکی از شما درباره وضعیت سلامتی و سابقه پزشکی شما سوال خواهد پرسید. هنگامی که توضیح دادید پلک های شما هرچند وقت یکبار افتاده می‌شوند، پزشک انجام آزمایش هایی را برای جستن علت آن به شما توصیه می‌کند.
متخصصان همچنین ممکن است معاینه ای را با استفاده از لامپ اسلیت انجام دهند. لامپ اسلیت دارای یک منبع نور با شدت بالاست که بصورت متمرکز، صفحه نازکی از نور را به داخل چشم می‌تاباند. گاهی فرد ممکن است در این شرایط کمی احساس ناراحتی داشته باشد.
از دیگر آزمایش هایی که در این زمینه کاربرد دارد، تست تنسیلون است. در این شرایط پزشک دارویی با نام تنسیلون که به نام ادروفونیوم نیز معروف است را به شما تزریق می‌کند. سپس از شما خواسته می‌شود چندین بار بایستید و بشینید یا پاهای خود را بصورت ضربدری باز و بسته کنید. در این وضعیت پزشک شما را زیر نظر می‌گیرد تا قدرت عضلانی شما را ارزیابی کند. این موقعیت به آنها کمک می‌کند تا تشخیص دهند آیا به میاستنی گراویس که یکی از عوامل افتادگی پلک چشم است، دچار هستید یا خیر.
درمان
درمان این عارضه به علت و شدت آن وابسته است. اگر در اثر عواملی مانند عوامل مادرزادی یا افزایش سن درگیر افتادگی پلک شده باشید، ممکن است پزشک به شما توضیح دهد که نیازی نیست کار خاصی انجام دهید. زیرا این مشکل معمولا برای سلامتی ضرر ندارد. با این وجود اگر بخواهید این افتادگی را به منظور زیبایی یا بهبود دید چشم، کاهش دهید، پزشک می‌تواند برای شما گزینه جراحی را انتخاب کند.
اگر هم پزشک تشخیص دهد که یک بیماری زمینه ای دلیل افتادگی پلک چشم شماست، به احتمال زیاد برای آن روش های درمانی وجود خواهد داشت. بدین طریق می‌توان از افتادگی پلک در چنین مواردی پیشگیری کرد.
همچنین عینک های مخصوصی وجود داشته که پلک را بالا نگه می‌دارند. این گزینه معمولا زمانی انتخاب می‌شود که افتادگی پلک موقتی باشد. همچنین اگر برای جراحی واجد شرایط نباشید ممکن است از این عینک ها برای چشم شما استفاده شود.
عمل جراحی
جراحی پلک
جراحی پلک یا بلفاروپلاستی روشی است که معمولا پزشکان آن را برای افتادگی پلک چشم انتخاب می‌کنند. در این روش با حذف پوست و چربی اضافه، بردن پلک به سمت بالا و قرار دادن آن در موقعیت مورد نظر، عضله بالا برنده را سفت می‌کنند. گاهی پزشکان برای پیشگیری از تنبلی چشم کودکانی که درگیر پلک افتاده هستند، روش جراحی پلک را توصیه می‌کنند.
با این وجود همواره خطراتی در این زمینه وجود دارد. مانند خشکی چشم، خراشیده شدن قرنیه و هماتوم (جمع شدن خون). همچنین غیرمعمول به نظر می‌رسد که جراحان پلک را زیاد بالا یا زیاد پایین نگه دارند.
عمل اسلینگ، گزینه دیگری است که از عضلات پیشانی برای بالا قرار دادن پلک ها استفاده می‌کنند.
حذف چربی
شما می‌توانید تحت بازسازی عمیق تری قرار بگیرید که در این روش مشکل چربی اضافی درمان می‌شود. این شیوه سبب می‌شود کمتر خسته و بیشتر هوشیار به نظر برسید اما ممکن است جنبه منفی نیز داشته باشد. تغییرات پیری و افزایش گودی ها، از اینگونه اثرات منفی هستند.
درمان غیر جراحی
روش هایی غیر از جراحی مانند استفاده از پر کننده های اسید هیالورونیک، تزریق بوتاکس یا دیسپورت می‌توانند به جوان تر رسیدن شما کمک کنند. این روش های درمانی چین و چروک های اطراف چشم را از بین برده، گودی ها را پر کرده و به سفت شدن افتادگی پلک چشم کمک کنند. با این حال جراح پلاستیک می‌تواند بهترین روش های درمانی را برای شما ارزیابی کند.
تزریقات
تزریق محصولات حاوی سموم بوتولینوم مانند بوتاکس یا دیسپورت، پوست افتاده را سفت و به رفع چین و چروک پوست کمک می‌کنند. اینگونه محصولات می‌توانند با اصلاح مشکلات پلک که با پیری رابطه مستقیم دارند، از راه تضعیف ماهیچه های ناحیه پنجه کلاغی، ظاهر جوانتری را به شما ببخشند.
پر کننده ها
پرکننده های ژل اسید هیالورونیک می‌توانند شکاف های عمیق را پر می‌کنند که البته اثر آنها موقتی است و به مرور زمان نیاز به استفاده مجدد دارند. خطرات اینگونه مواد بسیار کم است اما صفر نیست. بطور مثال اگر پر کننده ها وارد رگ های خونی پشت چشم شوند، می‌تواند مشکلات جدی و دائمی برای بینایی ایجاد کند. اگر دارای تاول های مایع، التهاب، آلرژی، بیماری گریوز یا هر چیزی که سبب تجمع مایع در پلک ها می‌شود، هستید، ممکن است نتوانید این عمل را انجام دهید.
Ptosis crutch یا عصای پتوز
این گزینه یک گزینه غیر جراحی است که در آن ضمیمه ای را به فریم عینک شما می‌افزایند. این شیء با نگه داشتن پلک به سمت بالا، مانع از افتادگی آن می‌شود که قبلا آن را برای شما توضیح داده ایم.
دو نوع Ptosis crutch وجود دارد: قابل تنظیم و تقویت شده. عصای قابل تنظیم تنها به یک طرف فریم متصل می‌شود اما در عصای تقویت شده به دو طرف قاب ها. این عصاها را می‌توان بر روی بیشتر عینک ها قرار داد. اما نصب کردن آنها بر روی عینک هایی با فریم فلزی، بازده بسیار بهتری خواهد داشت.
پیشگیری
روشی وجود ندارد که بتوان با بکار بردن آن از افتادگی پلک چشم جلوگیری کرد. تنها می‌توان با آگاهی بر علائم آن و معاینات منظم چشم، با این مشکل مبارزه کرد.
اگر احساس می‌کنید شما یا فرزندتان دچار افتادگی پلک هستید، به پزشک متخصص مراجعه کنید تا پزشک بتواند روش های درمانی را برای شما بررسی کند. زیرا پلک افتاده بینایی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باید جدی تلقی شود. در این صورت می‌توانید از تشدید آن جلوگیری کنید.
نتیجه گیری
افتادگی پلک چشم اختلالی خطرناک نیست. اما در صورتی که بینایی شما را کاهش دهد، می‌تواند دردسر ساز باشد. در این شرایط باید از انجام کارهایی مانند رانندگی که نیاز به دید مناسب دارند، اجتناب کنید. با این حال گاهی اوقات این مسئله فقط یک مسئله زیبایی است اما در برخی موارد نیز بیماری خطرناک تری ممکن است علت این عارضه باشد. در هر صورت بهتر است با مراجعه پزشک، در این خصوص با او مشورت کنید.
از نظر شما مناسب ترین راهکار ها برای جلوگیری از افتادگی پلک چیست؟
