خشکی چشم
خشکی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که چشم ها اشک بسیار کمی تولید کنند یا اشک چشم به سرعت بخار شود. این خشکی می‌تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند و عفونت های چشمی را به وجود آورد. این بیماری در هر سنی رخ می‌دهد اما در سنین بالاتر (به خصوص در بانوان) که معمولا اشک کمتری در چشم تولید می‌شود، رایج تر است. کمبود ویتامین A نیز می‌تواند منجر به خشک شدن چشم ها شود. در ادامه قصد داریم علت های خشکی چشم، نشانه ها و درمان آن را برای شما بیان کنیم.
نشانه های خشکی چشم
- احساس سوزش در چشم
- قرمزی چشم
- ساییده شدن قرنیه
- وجود مواد چسبناک داخل چشم یا اطراف آن
- عدم توانایی در باز نگه داشتن چشم ها
- راحت نبودن در زمان استفاده از لنز
- حساسیت به نور
- حساسیت به دود و باد
- تاری دید
- چسبیدن پلک ها به یکدیگر در زمان بیدار شدن
- خسته شدن زود هنگام چشم در حین مطالعه
- دو بینی
- ایجاد درد در چشم
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
گاهی اوقات پیش می‌آید که در اثر خشکی چشم بیش از اندازه، جزء آبکی اشک تحریک شده و سبب آبریزش چشم می‌شود.
علت های ایجاد کننده خشکی چشم
یک چشم سالم بطور دائم با صفحه اشکی پوشش داده شده است. صفحه اشکی مانع از خشک شدن چشم می‌شود و دید واضحی را برای فرد به وجود می‌آورد. با تولید اشک کمتر توسط غدد اشکی، این لایه، ناپایدار شده، تجزیه می‌شود و موجب خشک شدن سطح چشم می‌شود.
به بیان دیگر می‌توان گفت اشک چشم شامل آب، پروتئین، چربی، الکترولیت و موادی برای مقابله با باکتری ها می‌باشد. این ترکیبات سطح چشم ها را تمیز نگه داشته و باعث می‌شوند فرد دید مناسبی داشته باشد. اما در برخی افراد اشک چشم به میزان کمی تولید شده یا به سرعت تبخیر می‌شود. در نتیجه این شرایط نقاط خشکی را در سطح چشم ایجاد خواهند کرد.
شایع ترین علت های خشکی چشم، شامل موارد زیر می‌شود:
عدم تعادل در ترکیب اشک
اشک 3 بخش اصلی دارد:
- لایه سطحی ( از چربی تشکیل شده و سرعت تبخیر اشک را کاهش می‌دهد. )
- بخش میانی ( شامل آب و نمک می‌باشد، چشم را تمیز می‌کند و ضخیم ترین لایه محسوب می‌شود. )
- لایه زیرین ( از موکوس تشکیل شده و باعث می‌شود اشک بطور یکنواخت بر روی چشم قرار بگیرد. )
اختلال در ثبات هر یک از این لایه ها، منجر به خشکی چشم خواهد شد. بطور مثال اگر در لایه سطحی، چربی به میزان کافی تولید نشود، اشک به سرعت بخار می‌شود. یا اگر ضخامت لایه میانی از بین برود، لایه سطحی و زیرین بهم وصل شده و با ایجاد لایه ای چسبنده، خشکی چشم را برای شخص به وجود می‌آورند.
کاهش تولید میزان اشک
کاهش اشک چشم که از علت های خشکی چشم محسوب می‌شود، خود دلایل مختلفی دارد:
سن: پس از سن 40 سالگی، میزان تولید اشک کاهش پیدا می‌کند.
یائسگی: به علت اختلالات هورمونی، اشک چشم پس از یائسگی به مقدار کمتری تولید می‌شود.
بیماری های مختلف: ابتلا به برخی بیماری ها خشکی چشم را منجر می‌شود. اما این علائم همیشگی نیستند؛ مانند: دیابت، کمبود ویتامین A، جراحی های انکساری چشم، بیماری های خود ایمنی مانند سندرم شوگرن، اسکلروددرما، آرتریت روماتوئید و… .
استفاده از برخی داروها
از دیگر علت های خشکی چشم مصرف برخی از دارو هاست که در زیر برای شما نام برده شده اند:
- قرص های خواب آور
- ضد حساسیت ها
- برخی از داروهای ضد افسردگی
- برخی از داروهای دیورتیک
- ضد احتقان ها
- مسکن هایی مانند مورفین، ایبوپروفن، آسپرین و…
- داروهای ضد آکنه
- قرص های ضد بارداری
- داروهای فشار خون
کار کشیدن زیاد از چشم ها
کار زیاد با گوشی ، لپ تاپ و تبلت، دفعات پلک زدن را کاهش داده و یکی از شایع ترین علت های خشکی چشم محسوب می‌شود.
استفاده از لنز
گاهی اوقات پیش آمده که لنز ها باعث خشک شدن چشم شده اند. در مواردی دیگر نیز فرد به علت خشکی چشم ها قادر به استفاده از لنز نیست. بنابراین این مسئله برای هر فرد متفاوت است.
استعمال سیگار
سیگار مضرات فراوانی دارد و تاثیر مستقیمی در بروز بیماری هایی مانند آب مروارید، دژنراسیون وابسته به سن و خشکی چشم خواهد داشت. بنابراین ترک سیگار می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به برخی از بیماری ها موثر باشد.
محیط پیرامون
آب و هوای خشک، باد، نور خورشید، استفاده از پنکه و وسایل گرمایشی و قرار گرفتن در محیط خشک کابین هواپیما همگی از علت های خشکی چشم بوده که سرعت تبخیر اشک را بالا می‌برند.
رژیم غذایی نامناسب
استفاده از رژیم غذایی نادرست ک فاقد ویتامین C، ویتامین A و امگا 3 باشد، تاثیری نامناسبی بر روی چشمان شما می‌گذارند. ویتامین A درک بینایی را بالا برده، ویتامین C با دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی، به بهبود عملکرد رگ های خونی چشم کمک کرده و از آب مروارید پیشگیری می‌کند و امگا 3 نیز با کمک به غدد اشکی در فراهم کردن چربی اشک تاثیر مثبت می‌گذارد. بنابراین شما باید در مواد غذایی مورد استفاده خود از خوراکی هایی مانند هویج، کلم بروکلی، تخم مرغ، نخود، ماهی ساردین، ماهی سالمون، شاه ماهی، گوجه فرنگی، موز، سیب، پرتقال، گریپ فروت و… استفاده نمایید.
عوارض خشک شدن چشم
افرادی که به خشکی چشم مبتلا می‌شوند ممکن است عوارض زیر را مشاهده کنند:
آسیب به قرنیه: در صورتی که خشکی چشم درمان نشود، این وضعیت سبب ملتهب شدن چشم و ایجاد زخم در قرنیه شده و می‌تواند مشکلات جدی بینایی را برای فرد به وجود آورد.
عفونت و التهاب چشم: وجود اشک مانع از درگیر شدن چشم به عفونت می‌شود اما به دلیل اینکه در این بیماری، چشم اشک کافی ندارد، می‌تواند به عفونت مبتلا شود.
ایجاد مشکل در انجام کارهای روزمره: زمانی که چشم دچار خشکی شود، باز نگه داشتن آن کار مشکلی خواهد بود که این امر باعث می‌شود فرد نتواند امور روزانه ی خود را به درستی به انجام برساند.
تشخیص خشک شدن چشم
برای تشخیص این مشکل باید به پزشک مراجعه نمایید. زیرا علائم این وضعیت در افراد مختلف بصورت های متفاوت بروز پیدا می‌کند و نمی‌توان به تنهایی این مشکل را تشخیص داد. بنابراین آزمایش هایی به شما پیشنهاد می‌شود که می‌توانید آنها را انجام دهید:
- امتحان کلی سلامت چشم: بررسی سلامت کلی بدن و سلامت چشم ها
- سنجش میزان حجم اشک: اندازه گیری میزان اشک تولیدی چشم با استفاده از آزمایش شیرمر
- آنالیز کیفیت اشک: بررسی وضعیت سطح چشم و زمان تبخیر اشک
این آزمایشات جهت پی بردن به علت های خشکی چشم انجام می‌شوند.
درمان دارویی خشکی چشم
کاهش التهاب پلک
التهاب و ورم لبه پلک موجب می‌شود چربی مورد نیاز اشک چشم شما تولید نشود. بنابراین پزشک برای رفع این مشکل، آنتی بیوتیک هایی را بصورت خوراکی، پماد یا قطره چشم برای شما تجویز می‌کند.
کاهش التهاب قرنیه
التهاب و ساییدگی که در سطح قرنیه به وجود می‌آید، با قطره هایی مانند Restasis و کورتیکواستروئید ها کنترل خواهد شد. اما باید توجه داشت کورتیکواستروئیدها ممکن است عوارضی جانبی را ایجاد کنند و نباید برای مدت طولانی استفاده شوند.
روان ساز
Lacrisert دارویی روانساز است که آن را ریز پلک وارد می‌کنند. این داروی جامد به آرامی به مایع تبدیل شده و باعث روان کاری چشم شما می‌شود.
تحریک اشک
داروهایی به نام کولینرژیک وجود دارند که تولید اشک چشم را افزایش می‌دهند.
روان کردن چشم
گفتیم که یکی از علت های خشکی چشم کاهش تولید اشک در چشم هاست. برای رفع این شرایط پمادهایی با خاصیت روان کنندگی وجود دارند که چشم را پوشانده و خشکی چشم را تسکین می‌دهند. اما به دلیل اینکه این نوع پماد لایه ای نسبتا ضخیم را روی چشمان شما ایجاد می‌کنند، بهتر است از استفاده آنها در زمان مطالعه، رانندگی و… پرهیز کنید و در زمان خواب آنها را بکار ببرید.
رفع قرمزی چشم
بهتر است از این قطره های برطرف کننده قرمزی چشم برای از بین بردن خشکی چشم خود استفاده نکنید. زیرا استفاده از آنها به صورت مداوم، چشم را تحریک کرده و عوارض دیگری را برای شما به وجود می‌کند.
درمان خانگی خشکی چشم
شستشوی پلک ها
بهتر است پلک های خود را هر شب با شامپوی بچه یا شامپوی مخصوص پلک شستشو دهید. این کار را با دقت انجام دهید و سعی کنید تا باکتری هایی که عامل بلفاریت و اختلالات غدد میبومی هستند، بطور کامل پاک شوند.
استفاده از کمپرس گرم
پارچه ای را در آب گرم گذاشته و پس از گرفتن آب اضافی آن، آن را چند دقیقه بر روی چشمان خود قرار دهید و سپس آنها را با آب عادی بشویید. می‌توانید برای کاهش علائم خشکی چشم خود این امر را دو تا سه بار در روز انجام دهید.
پلک زدن منظم
چشمک زدن، اشک را در سطح چشم پخش کرده و با مرطوب ساختن چشم از خشک شدن آنها پیشگیری می‌کند. در نتیجه می‌توان با چشمک زدن از تبخیر اشک، که یکی از علت های خشک شدن چشم است، تا حدودی پیشگیری کرد. سعی کنید در طول روز زمانی را به تمرین پلک زدن اختصاص دهید تا خشکی چشم شما (در صورتی که شدید نباشد) تا حدودی کاهش پیدا کند.
استفاده از دستگاه بخور
می‌توانید با استفاده از یک دستگاه بخور، محیط منزل یا محل کار خود را به خصوص در روزهای زمستان مرطوب نگه دارید.
بکار بردن گلاب
یک تکه پنبه را به گلاب آغشته کرده و و حدود 5 دقیقه بر روی پلک های خود قرار دهید. این کار را 2 بار در روز تکرار کنید.
پیشگیری از خشک شدن چشم
- استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشم ها
- ترک دخانیات و عدم مصرف آنها
- مصرف زیاد مایعات و هیدراته کردن بدن
- کاهش مصرف قهوه (استفاده از بیش از اندازه از قهوه، خشکی چشم ها را بدتر می‌کند.)
- پاک کردن آرایش و آلودگی ها از صورت و چشم ها در پایان روز
- بستن چشم ها در محیط ها بیابانی یا خشک و در هواپیما جهت کاهش تبخیر اشک
- استراحت دادن به چشم ها در حین انجام کارهای طولانی مدت
- قرار نگرفتن در برابر باد کولر، پنکه یا بخاری
- استفاده از اشک مصنوعی
جمع بندی
خشکی چشم به معنی وجود اشک ناکافی در چشم است. علت های خشکی چشم را نیز بیان کردیم که شامل مواردی مانند استفاده از سیگار، رژیم غذایی نامناسب، استفاده از برخی داروها و… می‌شود. با استفاده داروهای تجویزی مخصوص این بیماری و با بکار بردن روش های درمانی خانگی می‌توان این مشکل را رفع کرد. اما در صورتی این مشکل را درمان نکنید، ممکن است مشکلات جدی بینایی برای شما اتفاق بیفتد. از سویی دیگر بهتر است در نظر بگیرید که اگر با روش های ذکر شده از ایجاد خشکی چشم جلوگیری کنید، نیازی به وقت گذاشتن برای روش های درمانی مختلف نخواهید داشت. اما اگر احساس می‌کنید دارای علائم این بیماری هستید و این نشانه ها موجب آزردگی خاطر شما شده اند، بهتر است سریعتر به چشم پزشک مراجعه کرده و از تشدید آن پیشگیری کنید.
شما می‌توانید سوالات خود را در قسمت دیدگاه ها از ما پرسیده و یا نظر خود را در مورد کیفیت مطلب برای ما بنویسید. ممنون که تا پایان این مطلب با ما همراه بودید?
