اختلالی اضطرابی به نام Panic
اختلال هراس یا پانیک (Panic) یک نوع اختلال اضطرابی است که در آن فرد بطور ناگهانی حملات ترس و وحشت را تجربه می‌کند. تمام افراد در مواجه با شرایط جدی و استرس زا، دچار اضطراب و وحشت می‌شوند که این یک واکنش طبیعی و عادی است. اما افرادی که به اختلال هراس دچار هستند، در هر زمانی، بطور منظم و بدون وجود دلیل واضحی، درگیر حملات پانیک می‌شوند. این شرایط می‌تواند با علائمی چون افزایش ضربان قلب، مشکلات تنفسی و یا عرق کردن همراه باشد. بیشتر مردم در زندگی خود 1 تا 2 بار دچار حملات پانیک می‌شوند. حتی اگر علائم آنها زیاد و دلهره آور باشد، می‌توان آنها را مدیریت کرد.
علائم
حملات پانیک بدون هشدار و بطور ناگهانی آغاز شده و ممکن است تا 20 دقیقه و در موارد شدید تا 1 ساعت نیز به طول بینجامد. رایج ترین نشانه اختلال هراس یا پانیک، اضطراب است. استرس و نگرانی حالتی ناراحت کننده است که می‌تواند خفیف یا شدید باشد. وحشت، شدیدترین حالت اضطراب نامیده می‌شود. دیگر علائم پانیک شامل موارد زیر است:
- افزایش ضربان قلب یا تپش قلب
- تعریق شدید
- تنگی نفس
- حالت تهوع
- معده درد
- احساس ضعف
- گر گرفتگی
- لرزیدن
- درد قفسه سینه
- احساس خفگی و گرفتگی گلو
- سرگیجه
- سردرد
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- ترس از مردن
- خشکی دهان
- نیاز به دستشویی رفتن
- تغییر در وضعیت ذهنی مانند احساس غیر واقعی بودن یا جدایی از خود (مسخ شخصیت)
این علائم می‌توانند بدون دلیل مشخصی ایجاد شوند و زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار دهند.
علت اختلال هراس
دلیل اختلال هراس یا پانیک هنوز بطور کامل مشخص نشده است. در برخی تحقیقات مشخص شده است که این اختلال ممکن است با ژنتیک در ارتباط باشد. در صورتی که در مطالعات دیگری، ارتباط قوی و مناسبی بین پانیک و ژنتیک افراد درنیافتند.
اختلال پانیک با تغییرات مورد توجهی در زندگی همراه می‌شود. دانشگاه رفتن، ازدواج، تولد اولین فرزند و… همگی تغییرات مهمی در زندگی هستند که می‌توانند فرد را دچار استرس کرده و موجب رخ دادن حملات پانیک شوند. همچنین لازم به یادآوری است که ترس از حمله پانیک یا یادآوری آن می‌تواند منجر به حمله دیگری شود.
بطور کلی می‌توان گفت ترکیبی از موارد زیر می‌تواند در بروز پانیک نقش داشته باشد:
- اتفاقی بسیار استرس زا و آسیب زا مانند سوگ
- ابتلای یکی از اعضای خانواده به اختلال هراس
- عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی در مغز
تشخیص
اگر برای بار اول حملات پانیک را تجربه کردید، ممکن است همان ابتدا بخواهید اقدامات پزشکی را دنبال کنید. بسیاری از افراد در این شرایط تصور می‌کنند دچار حمله قلبی شده اند. اما تشخیص این وضعیت بدون کمک پزشک متخصص می‌تواند دشوار باشد.
یک فرد متخصص آزمایش هایی را انجام می‌دهد که اطمینان پیدا کند آیا شما دچار حمله قلبی شده اید یا خیر. آزمایش خون و نوار قلب از دیگر اقداماتی است که برای بررسی عملکرد قلب و شرایط به وجود آمده انجام می‌شود. اگر پزشک تشخیص دهد که به مراقبت های اضطراری نیازی ندارید، شما را به متخصص دیگری ارجاع می‌دهد. فرد متخصص، سلامت روان شما را بررسی کرده و در مورد علائم شما سوال می‌پرسد. در صورت ابتلای شما به اختلال هراس یا پانیک، متخصص سلامت روان، می‌تواند آن را تشخیص دهد.
درمان
هدف از درمان اختلال هراس یا پانیک، کاهش حملات پانیک و علائم آن است. می‌توان درمان را از طریق یک متخصص واجد شرایط با کمک داروهایی به انجام رساند.
درمان شناختی رفتاری
درCBT یا درمان شناختی رفتاری به شما آموزش داده می‌شود که اعمال و رفتار خود را تغییر داده تا بتوانید با درک حملات پانیک، ترس خود را مدیریت کنید. ممکن است نیاز باشد در حین انجام این درمان، مرتبا به پزشک خود مراجعه کنید تا او بتواند پیشرفت شما را مورد ارزیابی قرار دهد.
درمان با دارو
داروهایی که برای درمان اختلال هراس یا پانیک بکار می‌روند، می‌توانند مهارکننده های باز جذب سروتونین یا SSRIs باشند که جزئی از گروه داروهای ضد افسردگی هستند. SSRI ها زیر می‌توانند برای اختلال هراس تجویز شوند:
- پاروکستین
- فلوکستین
- سرترالین
داروهایی که در برخی موارد برای پانیک استفاده می‌شوند، عبارتند از:
- مهارکننده های باز جذب سروتونین نوراپی نفرین یا SNRIs که دارویی ضد افسردگی است.
- مهارکننده های مونوآمین اکسیدار یا MAOIs نیز دارویی ضدافسردگی بوده که به دلیل عوارض جانبی نادر اما جدی، به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- داروهای ضد تشنج: بنزودیازپین ها مانند آلپرازولام و کلونازپام
علاوه بر گزینه های درمانی نام برده شده، می‌توانید موارد زیر را برای کاهش علائم اختلال هراس یا پانیک بکار بگیرید:
- ورزش کردن بصورت منظم و روزانه برای کاهش تنش و استرس
- خواب کافی
- پرهیز از محرک هایی مانند کافئین، الکل، نوشیدنی های شیرین و سیگار. این موارد می‌توانند حملات را شدیدتر کنند
- انجام فعالیت هایی مانند ورزش یوگا، ماساژ یا رایحه درمانی
- یادگیری تکنیک های تنفس
بیشتر بخوانید: راهکارهای ترک سیگار
زمان وقوع حمله پانیک
- از مبارزه با آن دست بردارید.
- در صورت امکان در جایی که هستید بمانید.
- عمیق اما آهسته نفس بکشید.
- به تصاویر مثبت و آرام بخش فکر کنید.
- به خود یادآوری کنید که این حمله نیز گذراست.
- در نظر بگیرید که این اتفاق، تهدید کننده زندگی نیست.
عوارض
اختلال هراس یا پانیک مشکلی است که می‌توان آن را درمان کرد. اما بهتر است درمان به موقع صورت بگیرد. اگر برای دریافت کمک های پزشکی اقدام نکنید، مقابله با آن می‌تواند سخت تر شود و بر جوانب مختلف زندگی شما تاثیر بگذارد. بطور مثال می‌تواند توانایی شما را در رانندگی دچار مشکل کند. افسردگی، افکار خودکشی، آگورافوبیا، تاخیر در رشد کودکان و نوجوانان (ترس از حملات پانیک می‌تواند حضور در مدرسه یا برقراری ارتباط را دشوار کند.) از دیگر عوارض این وضعیت هستند.
بنابراین نیاز است قبل از رخ دادن مشکلات بزرگتر و جدی تر تحت اقدامات درمانی قرار بگیرید.
عوامل خطر
به دلیل اینکه اختلال هراس یا پانیک مشکلی است که هنوز بطور کامل شناخته نشده است، اطلاعات دریافت شده از این بیماری مشخص می‌کند که احتمال بیشتری وجود دارد که برخی گروه ها به این ناهنجاری دچار شوند.
بر اساس منبع معتبر مؤسسه ملی سلامت روان، بانوان بیشتر از آقایان درگیر این اختلال می‌شوند. بطور کلی اختلالات مربوط به اضطراب مانند پانیک در بانوان بیشتر از مردان رخ می‌دهد. قابل ذکر است ابتلا به این بیماری در نوجوانان و جوانان، شایع تر از دیگر گروه های سنی است.
پیشگیری
اختلال هراس یا پانیک اختلالی است که فرد را برای مدتی طولانی درگیر می‌کند و درمان آن دشوار است. درمان بر روی برخی از افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، چاره ساز نخواهد بود. برخی دیگر ممکن است دورانی را بگذرانند که یا علامتی نداشته باشد، یا نشانه های آن بسیار شدید باشد. در هر صورت افراد مبتلا به این مشکل با مدیریت کردن این وضعیت می‌توانند علائم خود را تسکین داده و کنترل کنند.
شاید نتوان از اختلال هراس جلوگیری کرد اما همانطور که گفتیم می‌توان با دوری از محرک ها، علائم آن را درمان کرد و آنها را کاهش داد. همچنین می‌توانید بررسی کنید که آیا نشانه های تنش و اضطراب به دنبال رویدادی آسیب زا در زندگی ایجاد شده است یا علت دیگری دارد. این وضعیت ها را می‌توانید با پزشک خود در میان بگذارید و از او کمک بخواهید.
خلاصه مطالب
اختلال هراس حالتی است ناگهانی و غیرمنتظره که در آن فرد درگیر تنش و وحشت شدیدی می‌شود. نشانه هایی چون افزایش ضربان قلب، تنگی نفس، احساس خفگی و… از علائم اختلال هراس یا پانیک هستند. بهتر است این وضعیت سریعتر درمان شود؛ زیرا در غیر این صورت ممکن است عوارضی چون ایجاد مشکل در ارتباطات اجتماعی، افکار منفی مانند خودکشی، سوء مصرف الکل یا دخانیات و… گریبان فرد مبتلا را بگیرد. علاوه بر درمان شناختی رفتاری و دارو درمانی، می‌توان با تغییر سبک زندگی علائم این مشکل را کاهش داد. اگر یکی از اطرافیان شما به پانیک دچار است، سعی کنید او را راهنمایی کرده و راهکارهای کنترل این اختلال را به او توضیح دهید.
به غیر از موارد ذکر شده، با چه روش های دیگری می‌توان علائم اختلال هراس را کاهش داد؟
