فتق یا هرنی (Hernia)
به طور کلی فتق یا Hernia به بیرون زدگی و یا خارج شدن هرچیزی از جای اصلی خودش در بدن گفته می‌شود، یا به عبارت دیگر تغییر محل اعضایی از بدن به حفره و یا بافت‌های مجاور.
هرجایی که جداره بافت نگه دارنده یک ارگان ضعیف باشد فتق می‌تواند اتفاق بیفتد. از انواع فتق می‌توان به فتق کشاله ران، فتق نافی، فتق دیسک بین مهره ای و … اشاره کرد.
شایعترین انواع فتق یا Hernia
- فتق کشاله ران(Femoral Hernia): در این نوع از فتق کشاله ران و یا کیسه بیضه برآمده می‌شود. این نوع فتق در مردان شایعتر از زنان است. فتق کشاله ران زمانی ایجاد می شود که بعضی از بافت‌های روده از درون یک نقطه دارای ضعف در عضلات شکم بیرون می‌زند. این برآمدگی همراه با درد است بخصوص زمانی که فرد سرفه می‌کند و یا خم می‌شود و همچنین زمانی که جسم سنگین را بلند می‌کند.
- فتق رانی(inguinal hernia): به صورت برآمدگی در قسمت بالایی ران ایجاد می‌شود. این نوع در زنان شایعتر است.
- فتق شکافی(Incisional Hernia): در محل جوشگاه مربوط به جراحی شکمی ایجاد می‌شود.
- فتق نافی(Umbilical Hernia): برآمدگی اطراف منطقه ناف است. در صورتی که عضلات در خط وسط کاملا بسته نباشد رخ می‌دهد.
- فتق اطراف ناف(Lateral Hernia): در اطراف ناف و بیشتر در بانوان رایج است.
- فتق اپی گاستریک(Epigastric Hernia): برآمدگی است که در قسمت بالایی شکم ایجاد می‌شود. این ناحیه دقیقا در اطراف معده، بالای ناف و درست زیر دنده ها قرار دارد. ممکن است گاهی همزمان چند فتق در بدن بوجود بیاید. فتق اپی گاستریک معمولا کوچک است و فقط پوشش داخلی شکم بیرون می‌زند.
علت
معمولا بیماری فتق یا Hernia علت مشخصی ندارد، اما بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند در بروز این بیماری موثر باشد.
از علائم بیماری فتق یا Hernia می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- با بلند کردن اجسام سنگین و خم شدن در ناحیه کشاله ران درد احساس می‌شود.
- وجود توده دردناک در کشاله ران و یا کیسه بیضه
- وجود توده یا برآمدگی دردناک در کودکان
- امکان بزرگ شدن توده حین سرفه، خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین
- در شیرخواران و کودکان بجز زمان گریه و یا سرفه نامشخص است.
اکثر فتق‌ها را می‌توان به درون حفره شکمی برگرداند، با این وجود اگر نتوانید فتق یا Hernia را با فشار به درون حفره شکمی برگردانید به دلیل رانده شدن روده به داخل حفره اسکروتوم می‌تواند باعث عدم خونرسانی روده و مرگ بافت روده گردد. در صورت تشخیص فتق اینگوینال در اولین فرصت درمان انجام می‌گیرد.
درمان
همه هرنی‌ها برای درمان احتیاج به جراحی دارند، و قبل از اینکه عوارض رخ دهد باید انجام شود. ترمیم هرنی با بی حسی موضعی یا عمومی انجام می‌گیرد. در شروع از راه یک برش، روده به درون حفره شکم برگردانده می‌شود. در ادامه عضلات و بافت توسط بخیه نزدیک بهم می‌شود و فتق درمان می‌شود. البته انجام این عمل می‌تواند عوارضی در پی داشته باشد.
مراقبت‌های بعد انجام عمل جراحی فتق یا Hernia
- بعد از جراحی یک پانسمان بزرگ باید روی زخم قرار گیرد. این پانسمان برای یک الی دو روز باقی می‌ماند.
- در صورت تجویز پزشک باید از داروهای مسکن و آنتی بیوتیک‌ها برای جلوگیری از درد و عفونت استفاده شود.
- تا زمان ترمیم کامل و بسته شدن زخم نباید از لوسیون‌ها و پمادها بر روی برش جراحی استفاده شود.
- با توجه به نظر پزشک باید از یک شکم‌بند استفاده شود.
- در صورت مشاهده تب، تهوع، استفراغ، نفخ و درد شدید باید به پزشک مراجعه شود.
مراقبت‌های بعد از ترخیص در منزل
- بعد از مرخص شدن از بیمارستان باید محل پانسمان به صورت روزانه تعویض شود. باید توجه داشت در صورت خشک بودن و نداشتن التهاب و قرمزی در محل زخم پس از تعویض پانسمان اول از ترخیص، نیازی به تعویض پانسمان نیست و می‌توان به حمام رفت.
- برای کشیدن بخیه ها باید 10 روز بعد از عمل جراحی به پزشک مراجعه کرد.
- به مدت 6 هفته از سرفه کردن شدید، کشیدن بدن، یبوست، بلند کردن اجسام سنگین تر از 5 کیلوگرم و تمرینات ورزشی سنگین پرهیز کرد.
- هنگام سرفه و عطسه و سکسکه باید با دست یا بالش محل عمل جراحی را ثابت نگه داشت.
- باید تا 6 هفته بعد از عمل جراحی از فعالیت های سنگین خودداری کنید و ناحیه عمل را ثابت نگه دارید.
- باید از غذاهای پرفیبر مانند سبزی و میوه به منظور پیشگیری از یبوست استفاده کنید.
- روزانه باید 2 الی 3 لیتر آب در صورت ممنوعیت نوشیده شود.
به منظور جلوگیری از بوجود آمدن فتق یا Hernia باید به نکات زیر توجه کرد:
- برای بلند کردن اجسام سنگین باید از تکنیک های صحیح استفاده کرد.
- کاهش وزن در افراد چاق
- ورزش منظم
- رفتن به سرویس بهداشتی در زمان های نیاز
- پیشگیری از یبوست با مصرف مواد غذایی فیبر دار مثل سبزیجات، میوه‌جات و مایعات
ختم کلام
پیشگیری از هر مشکلی از درمان آن بهتر است. البته با وجود اینکه نمی‌توان از عوامل ژنتیکی ایجاد کننده فتق یا Hernia جلوگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات ساده مانند کنترل وزن، بلند نکردن وسایل سنگین و دیگر موارد ذکر شده، می‌توان از به وجود آمدن این عارضه جلوگیری کرد. توجه کنید اگر محل فتق دچار تغییر رنگ شده بود و یا همراه با فتق درگیر حالاتی چون تب و حالت تهوع شدید، باید به پزشک مراجعه نمایید و تحت درمان قرار بگیرید.
اگر شما نیز در این زمینه تجربیاتی دارید، آن را در قسمت دیدگاه ها برای ما بنویسید.
