سنگ کلیه
رسوبات سخت و سفتی که در کلیه ها وجود دارند و باعث درد در پهلو می‌شوند، سنگ کلیه نام دارد. این رسوبات، از جنس نمک و املاحی دیگر هستند. درمان این بیماری نسبت به اندازه سنگ و شرایط بیمار متفاوت است. این رسوبات در کلیه و مثانه می‌توانند قرار بگیرند. هنگامی که غلظت ادرار بالا می‌رود، مواد معدنی حالت چسبندگی پیدا می‌کنند و سنگ کلیه ایجاد میشود. درد این بیماری از کمر و پهلو به سمت لگن می‌رود که هنگام حرکت سنگ این اتفاق می‌افتد. در ادامه به علت های ایجاد سنگ کلیه و روش های درمان آن می‌پردازیم تا در این زمینه آشنایی بیشتری پیدا کنیم.
علائم وجود سنگ کلیه
- درد آزار دهنده در کمر و پهلو
- ادرار به رنگ قرمز یا قهوه ای
- درد و سوزش هنگام دفع ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- تکرر ادرار
- کم شدن میزان ادرار
- تب و لرز هنگام وجود عفونت
- وجود خون در ادرار
انواع سنگ کلیه
سنگ کلسیمی
سنگ کلیه کلسیمی از رایج ترین سنگ هاست و معمولا در قالب اگزالات کلسیم قرار دارد که از علت های ایجاد سنگ کلیه بشمار می‌رود. این ماده علاوه بر وجود داشتن در برخی مواد غذایی، در کبد نیز تولید میشود. همچنین زیاده روی در مصرف ویتامین D، جراحی بای پس روده یا برخی اختلالات در متابولیک، سبب بالا رفتن غلظت این ماده در ادرار می‌گردد. این سنگ ها که از جنس فسفات کلسیم نیز هستند، ممکن است در اثر مصرف برخی داروها مانند توپیرامات نیز ایجاد شوند.
سنگ اسید اوریکی
هنگامی فردی به مقدار زیادی آب بدن خود را از دست می‌دهد، ممکن است به سنگ کلیه از نوع اسید اوریکی مبتلا شود. کسانی که نقرس دارند یا به مقدار زیادی پروتئین ( به دلیل وجود پورین در پروتئین های حیوانی ) مصرف می‌کنند، در معرض ابتلا به این نوع سنگ کلیه قرار دارند.
سنگ سیستین
این نوع سنگ ها به دلیل وجود یک اختلال ارثی به وجود می‌آیند که در اثر این اختلال، فرد مقدار زیادی اسید آمینه را از دست می‌دهد.
سنگ ستراویت
عفونت دستگاه ادراری یکی از علت های ایجاد سنگ کلیه است. این سنگ ها به سرعت تغییر اندازه می‌دهند. در نتیجه به دلیل اندازه بزرگی که دارند، نمی‌توانند حرکت کنند و نشانه ی زیادی بروز نمی‌دهند.
روش های تشخیص سنگ کلیه
آزمایش خون: در آزمایش خون میزان کلسیم و اسید اوریک بالا برای تشخیص سنگ کلیه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
آزمایش ادرار: در این نوع آزمایش، پس از جمع آوری ادرار 24 ساعته، قابلیت تشخیص املاح زیاد در ادرار دفع شده فرد مبتلا به سنگ کلیه، فراهم میشود.
تصویربرداری: با بکار بردن روش های مختلف تصویر برداری مانند سی تی اسکن و اشعه ایکس، می‌توان سنگ کلیه را در فرد مبتلا تشخیص داد.
بررسی سنگ های کلیه: در این موارد شما باید با استفاده از یک ظرف یا صافی، پس از دفع ادرار، سنگ ها جمع آوری کنید و آن ها را برای آنالیز به آزمایشگاه ببرید.
درمان
علاوه بر دانستن علت های ایجاد سنگ کلیه، نیزا است با روش مختلف درمان آن نیز آشنا شویم:
روش های خانگی
نوشیدن آب زیاد: نوشیدن آب، ساده ترین و مناسب ترین روش برای دفع سنگ کلیه است. بطور کلی شما باید روزانه 2 تا 3 لیتر آب بنوشید. در حالت عادی، ادرار باید زرد و شفاف باشد. همچنین در شرایطی که فعالیت های بیشتری در طول روز انجام می‌دهید، مانند ورزش کردن، باید آب زیادتری مصرف کنید.
چای گزنه یا ریحان: این چای برای آرام کردن درد ناشی از سنگ کلیه مفید است. برای این منظور می‌توان مقداری از برگ گزنه را در یک لیوان آب در حال جوش داد و چند دقیقه صبر کرد. سپس آن را صاف کرده و میل کنید. چای ریحان را نیز می‌توان به همین طریق یا بصورت خام مصرف نمود.
مواد غذایی با فیبر زیاد: غذاهایی که فیبر بالایی دارند را می‌توان در رژیم غذایی خود افزود. بعنوان مثال هندوانه و خربزه از میوه هایی هستند که در این مورد قابل استفاده هستند.
ویتامین A: این ویتامین نیز برای دفع سنگ کلیه توصیه میشود. مواد غذایی مانند هویج، سیب زمینی شیرین، کلم بروکلی و کدو تنبل حاوی ویتامین A هستند که در زمینه می‌توان آنها را بکار برد.
آبلیمو: این ماده را می‌توان با روغن زیتون مخلوط نموده و در این مورد استفاده کرد. سرکه سیب نیز قابل استفاده برای دفع سنگ کلیه است. بدین منظور می‌توان آن را با آب و مقداری عسل ترکیب کرد.
آب آلوورا: دفع سنگ کلیه یکی از هزاران خواص آلوورا می‌باشد. می‌توان آب آلوورا را با کمی آب گرم ترکیب نموده و میل نمود.
پیشگیری از سنگ کلیه
علاوه بر موارد ذکر شده باید در نظر داشته باشیم از مصرف برخی مواد غذایی پرهیز کنیم یا در مصرف آنها محتاط باشیم؛ زیرامی‌توانند از علت های ایجاد سنگ کلیه باشند. نمک و پروتئین های حیوانی کمتری مصرف کنیم. غذاهایی مانند شکلات، اسفناج، چای، چغندر و… که اگزالات بالایی دارند را کمتر بکار ببریم. از خوردن مکمل های کلسیم خودداری کنیم مگر با توصیه پزشک. همچنین درمان سنگ کلیه با مصرف داروهایی خاص از طریق مراجعه به پزشک امکان پذیر است. اما در صورتی که سنگ کلیه بزرگ باشد باید از روش هایی غیر از موارد بالا به درمان آن پرداخت.
درمان سنگ کلیه بزرگ
سنگ های کلیه بزرگ که با عفونت یا خونریزی همراه هستند را می‌توان با یک نوع دستگاه صوتی می‌توان از بین برد. این دستگاه سنگ های کلیه را خرد می‌کند. این فرآیند ممکن است تا 1 ساعت نیز به طول بیانجامد و کمی درد داشته باشد. در این شرایط ممکن است یک آرامبخش به فرد داده شود.
جراحی برای خارج کردن سنگ های کلیه بسیار بزرگ کاربرد دارد. از طرفی برای پیدا کردن سنگ کلیه و خرد کردن آن با وسایلی خاص، از آندوسکوپی استفاده میشود.
سخن آخر
سنگ کلیه یکی از مشکلات شایع در زمینه مجاری ادراری است که می‌تواند در هر سنی رخ دهد. سنگ کلیه هایی که به اندازه دانه شن هستند، بدون جلب توجه فرد می‌توانند از طریق ادرار دفع شوند. اما سنگ هایی که اندازه آنها بزرگتر است، مسیر ادرار را بسته و درد زیادی را برای فرد به وجود می‌آورند. این سنگ ها که ناشی از تجمع مواد معدنی ادرار هستند، به علت بروز وضعیت های مختلفی تشکیل می‌شوند. از علت های ایجاد سنگ کلیه می‌توان به مصرف آب ناکافی، رژیم غذایی نامناسب، مصرف بیش از اندازه نمک و سدیم، چاقی و اضافه وزن، مصرف برخی دارو ها مانند ویتامین C، مکمل ها مانند استفاده بیش از اندازه از پروتئین های حیوانی، مشکلات روده و… اشاره نمود.
برای پیشگیری از به وجود آمدن سنگ کلیه، علاوه بر اینکه باید در مصرف مواد غذایی ذکر شده که عامل این عارضه هستند، محتاط بود، باید به اندازه کافی آب نوشید. افرادی که در مناطق گرم و خشک زندگی می‌کنند، به دلیل تعریق زیاد، بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. بنابراین برای همگی ما نیاز است با آگاهی بر دلایل ایجاد کننده سنگ کلیه، از بروز این بیماری جلوگیری کنیم.
به غیر از موارد نام برده شده، چه عوامل دیگری می‌توانند در بروز سنگ کلیه نقش داشته باشند…؟