بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا، یک اختلال است که در آن فرد بسیار بیشتر از حالت طبیعی دچار کاهش وزن میشود. این افراد نسبت به کاهش و کنترل وزن خود بیش از حد حساس هستند و برای این منظور برنامه های زیادی را پیش می‌گیرند. این افراد به دلیل ترس از اضافه وزن و اعتماد به نفس پایین از روی عمد، غذای خود را کاهش می‌دهند. این اشخاص حتی با بالا آوردن غذای خود، سعی در کاهش کالری مصرفی خود دارند و به شدت تمرین می‌کنند. در حقیقت وقتی یک نفر به بی اشتهایی عصبی مبتلاست، ارزش خود را نه با ویژگی های شخصیتی، بلکه با ظاهر خود می‌سنجد. این بیماری می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامتی فرد بگذارد و زندگی فرد را دچار اختلال کند. در ادامه دلایل بی اشتهایی عصبی و درمان آن را شرح می‌دهیم.
بیشتر اوقات نشانه های ظاهری بی اشتهایی عصبی، همانند گرسنگی است. همچنین این بیماری به همراه مشکلات عاطفی و رفتاری و ترس از چاق شدن همراه میشود.
علائم:
نشانه های فیزیکی
- کاهش وزن شدید
- خستگی
- سرگیجه
- فشار خون نامتعادل
- نازک شدن ضخامت و ریزش موها
- خشکی پوست
- تپش قلب
- تورم پاها
- دندان قروچه
- بی نظمی در قاعدگی
- کم خوابی
- ایجاد کم آبی در بدن
- کبودی در قسمت انگشتان
- ناتوانی در تحمل سرما
نشانه های رفتاری
- انجام دادن ورزش های سنگین
- کاهش شدید میزان وعده های غذایی به دلیل رژیم یا روزه گرفتن
- پرخوری و بالا آوردن غذا از روی عمد
- طفره رفتن از صرف وعده های غذایی
- بی میلی به صرف غذا در جمع
- وزن کردن خود بصورت مداوم ( ترس از چاق شدن )
- پوشاندن بدن با لباس های زیاد
- بی تفاوتی نسبت به اطرافیان
- کاهش میل جنسی
- بی خوابی
- بد اخلاقی
- زود رنج شدن
- انزوا و عدم حضور در جمع
- مصرف بیش از اندازه مواد غذایی با کالری کم
دلایل بی اشتهایی عصبی
دلایل بی اشتهایی عصبی بطور کامل مشخص نشده اند ولی عواملی وجود دارند که در آن اثر می‌گذارند. موارد زیر جزء این عوامل هستند:
علت های بیولوژیکی
این احتمال وجود دارد که ژنتیک، در ابتلای فرد به این بیماری تاثیر می‌گذارد؛ مانند افرادی که تمایلات ژنتیکی به ایده آل گرایی و لجاجت دارند. این تفکر در این افراد وجود دارد که تلاش هایشان ناکافی بوده و روی اهداف خود بیشتر تمرکز می‌کنند.
علت های روانشناسی
برخی از افراد مبتلا به بی اشتهایی، دچار یک وسواس فکری و اضطراب هستند و این تصور را دارند که به میزان کافی وزن کم نمی‌کنند. این افراد با کم کردن میزان غذای مصرفی، سعی در لاغر شدن خود دارند که از دلایل اصلی بی اشتهایی عصبی به شمار می‌آید.
جامعه
در فرهنگ برخی جوامع روی لاغر بودن، بیش از اندازه تمرکز میشود. بسیاری از افراد لاغر بودن را با موفقیت های اصلی زندگی در یک رده می‌دانند. این شرایط سبب شده لاغر شدن به هر قیمتی در میان بسیاری از اشخاص، به خصوص بانوان رواج پیدا کند.
البته اینگونه افراد علاوه بر اضطراب و وسواس فکری، می‌توانند دچار مشکلات شخصیتی و اختلالاتی مانند آسیب رساندن به خود مانند خودکشی باشند.
عوارض بی اشتهایی عصبی
دلایل بی اشتهایی عصبی را ذکر کردیم اما از سویی دیگر باید بدانیم که این بیماری عوارض زیادی دارد. از طرفی هنگامی که این مشکل شدید باشد، می‌تواند فرد را در معرض خطر مرگ قرار دهد. از عوارض بی اشتهایی عصبی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- مشکلات قلبی مانند افتادگی دریچه میترال
- کاهش توده های عضلانی
- افزایش پوکی استخوان
- مشکلات در دوران قاعدگی
- مشکلات مربوط به کلیه
- یبوست
- ایجاد نفخ شکم
- پایین آمدن هورمون تستوسترون در مردان
باید در نظر داشت در صورت ابتلا به سوء تغذیه در اثر این بیماری، ممکن است صدمات جبران ناپذیری را به اعضای بدن وارد شود.
پیشگیری
یک پزشک عمومی می‌تواند با تشخیص نشانه های ظاهری، به فرد برای جلوگیری از گسترش آن کمک کند. موضوع دیگری که باید در نظر داشت این است که آگاهی دادن به مردم برای پیشگیری از علت های اینگونه اختلالات تغذیه ای به خصوص دلایل بی اشتهایی عصبی کمتر موثر واقع میشود. کمک به ارزشمند ساختن تصویر شخص از خود و داشتن برخوردی سالم در این مورد، می‌تواند در این زمینه به فرد کمک کند.
تشخیص
در صورتی پزشک در مورد ابتلای شما به این بیماری شک داشته باشد، برای اطمینان حاصل کردن آزمایشاتی را انجام می‌دهد:
بررسی فیزیکی
این بررسی ها شامل سنجش قد، وزن، فشار خون، ضربان قلب، ارزیابی پوست و ناخن و… می‌باشد.
سنجش های آزمایشگاهی
در این مورد تعداد گلبول های قرمز خون، پروتئین ها، کارایی کبد، کلیه و غده تیروئید و حتی نمونه های ادراری مورد بررسی قرار می‌گیرند.
سنجش های روانی
روانپزشک در این شرایط سوال هایی در مرد تفکرات، احساسات و نحوه صرف غذا از شما می‌پرسد.
سایر ارزیابی ها
ممکن است پزشک از اشعه ایکس برای بررسی تراکم های استخوانی یا ابتلا ذات‌الریه استفاده کند. بی نظمی ضربان قلب نیز توسط آزمایش الکتروکاردیوگرام قابل تشخیص است.
درمان
برای پیشگیری از ایجاد دلایل بی اشتهای عصبی باید به محض تشخیص این بیماری، به درمان اقدام نمود. این بیماری معمولا توسط گروهی از متخصصان تغذیه، روانشناسان و دیگر پزشکان درمان میشود. درمان های مختلفی برای این بیماری وجود دارد که به آنها اشاره می‌کنیم:
بستری در بیمارستان
در صورتی که این بیماری به مرحله شدیدی رسیده باشد، شخص باید فورا بستری شود. زیرا اختلالاتی مانند ضربان قلب نامنظم یا کم آبی بدن می‌تواند مشکلات جدی تری را برای فرد به وجود آورد. همچنین بستری شدن برای افرادی که درگیر مشکلات بزرگتری در حوزه روانشناسی هستند، نیاز است.
مراقبت در زمینه پزشکی
به دلیل اختلالاتی که این بیماری برای بدن به وجود می آورد، باید نشانه های حیاتی بدن، میزان آب و الکترولیت ها تحت نظارت مداوم قرار بگیرد. گاهی شخص بیمار مجبور است از طریق مسیرهایی که از بینی به معده می‌رسند، مواد غذایی را به بدن خود منتقل کند.
بازگشت به وزن طبیعی
هدف از درمان فرد، بازگرداندن او به وزن سالم و طبیعی است. بدون رسیدن به وزن کافی و داشتن رژیم غذایی درست نمی‌توانید این مشکل را حل کنید. یک متخصص تغذیه با تهیه یک برنامه غذایی مناسب کمک می‌کند تا شما به وزن ایده آل خود برسید. همچنین یک روان پزشک با ارائه الگوهای رفتاری مناسب، به شما در رسیدن به تناسب اندام مورد نظر کمک می‌کند. در کنار این موارد، خانواده در کنار شما برای داشتن برنامه غذایی سالم قرار خواهند گرفت.
روان درمانی فردی
جلسات رفتار درمانی شناختی برای این افراد بسیار سودمند است و از به وجود آمدن دلایل بی اشتهایی عصبی جلوگیری می‌کند. هدف از این جلسات، تبدیل کردن وعده های غذایی به امری طبیعی است. همچنین باید تفکراتی که باعث گرسنگی دادن به بدن از روی اجبار میشود، تغییر کنند.
روان درمانی خانوادگی
بخشی از این جلسات به این دلیل انجام میشود تا خانواده از روند صحیح مصرف وعده های غذایی توسط فرد اطمینان حاصل کند. اگر نوجوانی در یک خانواده به بی اشتهایی عصبی دچار باشد، این جلسات می‌تواند به از بین رفتن کشمکش های خانوادگی بین آنها کمک فراوانی کند.
درمان های خانگی
اگر شما به این بیماری مبتلا شدید، مراقبت از خودتان در این شرایط کاری سخت خواهد بود. علاوه بر موارد ذکر شده می‌توانید اقدامات زیر را پیش گیرید:
- جلسات درمانی را ادامه دهید و از رژیم غذایی خود غافل نشوید.
- در صورتی که به درستی غذا نخورید، بدن شما ممکن است انواع ویتامین ها و مواد معدنی را به درستی دریافت نکند. در چنین شرایطی باید درباره مصرف انواع مکمل با پزشک خود صحبت کنید.
- خود را در جمع دوستان و خانواده قرار دهید. زیرا آنان نگران سلامتی شما هستند و برایشان ارزشمندید.
- از وزن کردن مکرر خود و بررسی آن در مقابل آینه بپرهیزید. زیرا فقط عادات بد گذشته را تقویت می‌کند و باعث میشود تمام زمانی که برای جلسات درمانی صرف کردید، به هدر برود.
ختم کلام
ممکن است مقابله با بیماری بی اشتهایی عصبی کار دشواری باشد؛ به خصوص زمانی از طرف جوامع مختلف مانند خانواده و دوستان، نظرات نامناسبی را در مورد ظاهر خود می‌شنوید. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال تصور می‌کنند به درمان نیاز ندارند. در صورتی که این بیماری می‌تواند حتی جان افراد را در معرض خطر قرار دهد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان به این اختلال دچار شدید، به یک روانشناس یا متخصص تغذیه مراجعه کرده و به درمان اقدام کنید. این بیماری مشکلی است که قابل برگشت بوده و می‌تواند باز هم فرد را درگیر کند. بنابراین پیگیری و تکمیل دوره درمان در این زمینه بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در نظر بگیرید رسیدن به وزن ایده‌آل با روش های درست نیز امکان پذیر بوده و نیازی به سختی دادن به بدن خود نیست.
شما برای کم کردن وزن خود چه راهکارهای درست و مناسبی را در پیش گرفته‌اید؟؟
