اگزما، نوعی اختلال پوستی
بیماری اگزما که به نام های آماس پوست یا درماتیت نیز شناخته می‌شود، نوعی اختلال پوستی است که نشانه هایی مانند خارش پوست، قرمز شدن، التهاب و پوسته پوسته شدن بدن را به همراه می‌آورد. گاهی اوقات درماتیت و اگزما یکسان در نظر گرفته می‌شوند. اما باید دانست که درماتیت به هر نوع ضایعه پوستی که با تورم و التهاب همراه باشد، گفته می‌شود. در واقع به اگزما، درماتیت آتوپیک می‌گویند که رایج ترین نوع آن است. همچنین در واژگان یونانی، اگزما، جوش بالا آمده معنی شده است. در این مقاله قصد داریم راجع این مشکل بیشتر توضیح داده و دلایل ایجاد کننده و روش های درمان بیماری اگزما را مورد بحث قرار دهیم. اما قبل از آن با انواعی از درماتیت آشنا خواهیم شد.
انواع درماتیت
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی خود به 2 نوع درماتیت تماسی تحریکی و درماتیت تماسی آلرژیک تقسیم بندی می‌شود. این نوع از درماتیت به دلیل برخورد مستقیم پوست با عوامل حساسیت زا به وجود می‌آید و نواحی که بیشتر در تماس با ماده محرک بوده‌اند، آسیب بیشتری می‌بینند. بهبود این نوع از التهابات پوستی ممکن است هفته ها طول بکشد. درمان این بیماری نیز مشروط به این است که پوست پس از آن در برابر ماده حساسیت زای مورد نظر قرار نگیرد.
درماتیت تماسی تحریکی
رایج ترین نوع درماتیت است و معمولا در اثر تماس پوست با مواد شوینده یا مواد آرایشی- بهداشتی ایجاد می‌شود که لایه حفاظتی پوست را از بین می‌برند. از علائم آن می‌توان به قرمز شدن، ایجاد ضخامت و گرما، خشکی و زخم های باز به خصوص در کف دست ها اشاره کرد.
درماتیت تماسی آلرژیک
این نوع درماتیت در اثر واکنش ایمنی بدن به مواد حساسیت زا به وجود می‌آید که این واکنش در قالب التهابات و قرمزی پوست بروز پیدا می‌کند. برخی داروها، افزودنی های غذایی، مواد پلاستیکی و لاتکس و… از دلایل ایجاد کننده درماتیت تماسی آلرژیک هستند. البته نشانه های آن تنها در بخشی از بدن که در تماس با ماده آلرژی زا بوده، رخ می‌دهد. بروز این حساسیت ممکن است سالیان طولانی زمان ببرد اما پس از آن برای همیشه در بدن فرد باقی می‌ماند.
درماتیت سبورئیک
این مشکل در اثر واکنش التهابی بدن به نوعی مخمر ایجاد می‌شود که بر روی پوست سر و صورت قرار دارد. این اختلال بیشتر در نواحی چرب بدن خود را نشان می‌دهد و می‌تواند بهبود یافته و عود کند.
درماتیت استاز
این نوع از درماتیت در اثر مشکلات گردش خون به وجود می‌آید و معمولا در ساق پا ایجاد می‌شود.
درماتیت آتوپیک یا به اصطلاح اگزما
در این نوع درماتیت، پوست قرمز شده و ضایعات پوستی همراه با خارش روی بدن ظاهر می‌شوند که عاملی خارجی باعث ایجاد اینگونه التهابات است. خراشیدن این برآمدگی ها، موجب پوسته پوسته شدن و ترشح مایعاتی از بدن می‌شود. درماتیک آتوپیک ممکن است بهبود یابد، اما این احتمال هم وجود دارد که پس از مدتی علائم و نشانه های آن دوباره باز گردند. در ادامه درمان بیماری اگزما را نیز بیان خواهیم کرد.
علائم کلی بیماری اگزما
- قرمزی پوست
- پوسته پوسته شدن سطح پوست
- ایجاد زخم های باز
- خشکی و زبری پوست
- حرارت پیدا کردن پوست
- خارش
- تاول یا جوش های کوچک
- ایجاد برآمدگی های تحریک پذیر
دلایل ایجاد کننده بیماری اگزما
با آگاهی بر اینکه چه دلایلی باعث بروز این مشکل شده است، می‌توان روش های درمان بیماری اگزما را در پیش گرفت. به این دلایل آلرژیک در زیر اشاره کرده ایم:
- حساسیت به برخی مواد غذایی: مانند حساسیت به شیر و دیگر لبنیات، گوشت، تخم مرغ، گوجه، بادمجان و…
- خشکی پوست
- تماس مستقیم با حیوانات
- عوامل استرس زا: استرس با تاثیر بر سیستم ایمنی بدن منجر به تشدید اگزما و التهابات پوستی می‌شود.
- آب و هوای خیلی سرد یا خیلی گرم
- تعریق: اگر بدن شما به تعریق حساسیت داشته باشد، می‌تواند سبب ایجاد اگزما شود.
- هورمون ها: اگزمای ناشی از هورمون در بانوان بیشتر شایع است اما احتمال رخ دادن پایین است.
- عفونت: در واقع عفونت یا باکتری ها با عبور از زخم های باز ایجاد شده در این بیماری، تحریکات و التهاب پوست را بدتر می‌کنند.
- استعمال سیگار و دیگر دخانیات
- تماس با مواد تحریک کننده مانند عطرها، رنگ ها، مواد شوینده و مواد ضدعفونی کننده
- قرار گرفتن در برابر مواد حساسیت زای موجود در هوا مانند دود، گرد و خاک، کپک و… .
تشخیص بیماری اگزما
- قبل از درمان بیماری اگزما باید تشخیص دهید آیا واقعا به این بیماری مبتلا هستید یا خیر. بطور مثال ممکن است به بیماری پسوریازیس درگیر باشید؛ با اینکه نشانه های ظاهری این دو مشکل مشابه هم است. در بیماری اگزما التهابات قرمز به رنگ قهوه ای تمایل داشته و جوش های ریزی حاوی مایعات بر روی پوست وجود دارند.
- در اگزما همچنین با خاراندن پوست، این لایه از بدن، پوسته پوسته شده و یا زخم می‌شود.
- بررسی کنید که اگزما در چه قسمت هایی از بدن شما بروز پیدا کرده است. این بیماری معمولا روی مچ، آرنج، زانو، گونه و قفسه سینه ایجاد می‌شود.
در صورتی که تشخیص دادید که درگیر این مشکل هستید، برای درمان بیماری اگزما اقدام کنید.
درمان بیماری اگزما
این بیماری بطور قطعی قابل درمان نیست اما پس از مراجعه به پزشک، متخصص می‌تواند چند مدل دارو را برای فروکش کردن این بیماری برای شما تجویز نماید:
کرم ها و پماد های موضعی (کورتیکواستروئیدها): این کرم ها می‌توانند داروهای ضدالتهابی باشند و خارش و تورم پوست را کاهش دهند.
داروهای خوراکی: اگر استفاده از پماد ها، تاثیرگذار نبود، پزشک می‌تواند داروهایی خوراکی که سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند را برای شما تجویز کند. اما استفاده از این داروها تنها برای مدت کوتاهی مجاز است. همچنین اگر فرد پیش از آن داروهای دیگری برای درمان بیماری اگزما استفاده نکرده باشد، این احتمال وجود دارد که با قطع استفاده از اینگونه داروها، علائم این بیماری تشدید شود.
آنتی بیوتیک: اگر عفونت های باکتریایی موجب تشدید این بیماری شده باشد، آنتی بیوتیک هایی نیز برای شخص تجویز خواهد شد.
آنتی هیستامین: این داروها خارش در شب را تسکین می‌دهند و باعث خواب آلودگی می‌شوند.
کرم های ترمیم کننده و مرطوب کننده: این کرم ها، رطوبت پوست را تامین کرده و با ترمیم پوست، از خشک شدن بیش از حد آن پیشگیری می‌کند.
داروهای تزریقی: این داروهای تزریقی خاص، پاسخگویی سیستم عصبی را محدود کرده که در نتیجه آن می‌تواند علائم اگزما را کاهش دهد.
فتوتراپی: این عمل نوعی دیگر از درمان بیماری اگزما می‌باشد که در آن از اشعه UVB و UVA استفاده می‌شود. بدین صورت که فرد با قرار دادن عینک آفتابی بر روی چشم ها و پوشیدن لباس، طی زمان کوتاهی در برابر دستگاه فتوتراپی قرار می‌گیرد. جلسات فتوتراپی با توجه به نظر پزشک ممکن است تا چندین ماه طول بکشند.
درمان بیماری اگزما با روش های خانگی
استفاده از آلوئه ورا
یکی از خواص شگفت انگیز آلوئه ورا، تامین رطوبت و ترمیم پوست است. در نتیجه می‌تواند در درمان بیماری اگزما و کاهش خشکی آن موثر باشد. از طرفی با دارا بودن خاصیت آنتی باکتریالی خود، مانع از بروز عفونت های پوستی می‌شود. اما بهتر است از برگ آلوئه ورا طبیعی استفاده نمایید. زیرا محصولات حاوی ژل آلوئه ورا ممکن است التهابات پوستی را تشدید کند.
استفاده از روغن نارگیل
روغن نارگیل یک مرطوب کننده قوی است که رطوبت پوست را بالا برده و دارای اثر ضد باکتری می‌باشد که عفونت های پوستی را کاهش می‌دهد. بنابراین استفاده از آن برای درمان بیماری اگزما، یکی از پرکاربردترین روش ها به حساب می‌آید.
استفاده از عسل
عسل التهابات پوستی را کاهش داه و باعث التیام زخم می‌شود. از سویی دیگر ماده ای ضد باکتری است و با کاهش عفونت به تسریع روند بهبودی پوست کمک می‌کند. از دیگر خاصیت های عسل در این مورد می‌توان به رطوب رسانی آن نیز اشاره کرد.
استفاده از سرکه سیب
سرکه سیب نیز یکی از مواد خانگی است که گفته می‌شود می‌توان از آن برای کاهش علائم اگزما استفاده کرد. اما در استفاده از آن باید بسیار محتاط عمل کرد. زیرا سرکه محلولی اسیدی است و حتما باید با آب رقیق شود. در غیر این صورت می‌تواند منجر به سوختگی پوست و تشدید التهابات آن شود.
دیگر مراقبت های خانگی
راهکارهایی نیز وجود دارند که افراد مبتلا به اگزما می‌توانند برای بهبود علائم پوستی خود بکار بگیرند؛ مانند:
- دوش گرفتن با آب ولرم
- پرهیز از پوشین لباس های تنگ
- استفاده از کرم های مرطوب کننده بصورت روزانه
- پوشیدن لباس های نخی
- استفاده از کمپرس سرد برای از بین بردن خارش
- استفاده از پاک کننده های صابونی ملایم یا پاک کننده های غیرصابونی
- جلوگیری از تغییرات سریع دما و تعریق
- کوتاه کردن ناخن ها برای پیشگیری از خراشیدن پوست و بروز زخم های باز
- شناسایی عوامل و محرک های اگزما و اجتناب از قرار گرفتن در برابر آنها
خلاصه
اکنون می‌دانیم که اگزما یکی از مشکلات شایع و التهابی پوستی است که می‌تواند در سنین مختلف رخ دهد. علائم این بیماری آزاردهنده ممکن است در افراد مختلف به صورت های متفاوت ظاهر شود. بسیاری از افراد از نمایان شدن پوست خود در برابر دیگران احساس خجالت می‌کنند. اما با وجود اینکه درمان قطعی برای بیماری اگزما وجود ندارد، می‌توان نشانه های این مشکل را کاهش داده، ناراحتی ناشی از آن را بهبود بخشید و به گونه ای از تشدید آن پیشگیری کرد. اما در صورتی که پوست شما حالت دردناکی داشته باشد، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا ممکن است دچار عفونت پوستی شده باشید که نیاز فوری به درمان دارد.
در صورت علاقه مند بودن، می‌توانید مقاله‌ی انواع جوش پوستی و علت های آن را نیز مطالعه نمایید.
