کافئین چیست؟
کافئین نوعی پودر سفید تلخ و بی بو است که در مواد خوراکی مانند قهوه، چای سیاه، چای سبز و کاکائو وجود دارد. مصرف کافئین خواص و فواید بسیاری دارد. بالا بردن سوخت ساز و بدن، افزایش هوشیاری و رفع بی خوابی و تحریک سیستم عصبی مرکزی از جمله تاثیرات کافئین است. اما در برخی شرایط خاص، استفاده از کافئین می‌تواند مضر باشد. در این مطلب فواید و عوارض استفاده از کافئین را توضیح داده و شما را با تاثیرات این ماده بیشتر آشنا می‌کنیم.
فواید کافئین
کم شدن وزن
مصرف کافئین متابولیسم را بالا برده و با افزایش چربی سوزی به کاهش وزن بدن کمک می‌کند. همچنین سطح انرژی را بالا می‌برد. بالا رفتن انرژی شما سبب می‌شود در صورت تمایل به ورزش کردن، مدت زمان طولانی تری آن را انجام دهید.
کافئین اشتها را نیز کاهش می‌دهد. طبیعی است که با کم شدن اشتها تمایل کمتری به مصرف مواد غذایی پیدا می‌کنید و می‌توانید وزن خود را کاهش دهید. اما باید دقت کنید که مصرف بالای کافئین می‌تواند خطرناک باشد.
سلامت پوست
کافئین مقدار بالایی آنتی اکسیدان دارد و از پوست در برابر اشعه ماورابنفش خورشید محافظت می‌کند. چین و چروک دور چشم را از بین برده و موجب جوان سازی آن می‌شود. همچنین تورم صورت را کم کرده و آن را سفت و نرم می‌کند.
رفع سیاهی دور چشم
کافئین با خواص ضد التهابی خود، سیاهی دور چشم را از بین برده و تجمع خون در زیر چشم را از بین می‌برد. البته کافئین نمی‌تواند سیاهی ارثی را رفع کند اما تا حدودی التهاب این ناحیه را برطرف می‌نماید.
افزایش هوشیاری
این ماده موجب بهبود بخش های مختلف مغز، مانند هوشیاری، واکنش و پردازش داده ها شده و می‌تواند سرعت استدلال را بالا ببرد.
درمان ریزش مو
مصرف کافئین فولیکول های مو را تقویت کرده و رشد موها را بالا می‌برد و ریزش آن ها را نیز درمان می‌کند. از طرفی با افزایش استحکام ساقه مو، بر درخشش آنها می‌افزاید.
بالا بردن عملکرد مغز
این ماده بر روی گیرنده های آدنوزین مغز تاثیر گذاشته و به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان هایی مانند پلی فنول، مهارت های فکری را بالا می‌برد. همچنین مانع از کند ذهنی به دلیل افزایش سن می‌شود.
مناسب برای زمان ورزش کردن
کافئین میزان تستوسترون در بدن را بالا می‌برد. این امر باعث افزایش انرژی، افزایش جذب اکسیژن و استقامت فرد می‌شود.
آلزایمر و پارکینسون
کافئین ماده ای است که در تقویت و بهبود حافظه تاثیرگذار است. کافئین تولید بتا آمیلوئید که موجب التهاب و تورم مغز و آلزایمر می‌شود را متوقف می‌کند. بدین طریق فرد را از ابتلا به زوال مغز و کاهش حافظه، مصون می‌دارد.
افسردگی و اضطراب
مصرف روزانه حدود 200 میلی گرم کافئین، تولید دوپامین و سروتونین را در بدن بالا برده و خلق و خوی شخص را بهبود می‌بخشد. این امر در درمان افسردگی و استرس فرد موثر است.
سنگ کلیه
طبق مطالعات انجام شده، مصرف کافئین دفع ادرای کلسیم را افزایش داده و ریسک ابتلای شخص به سنگ کلیه را پایین می‌آورد.
کیسه صفرا
استفاده 350 تا 400 میلی گرم کافئین در طول روز، ریسک ابتلا به سنگ کیسه صفرا را کاهش می‌دهد. البته این اثر به دوز مصرف کافئین بستگی دارد.
دیابت نوع دو
طبق مطالعات انجام شده، مصرف 1 تا 2 فنجون قهوه به علت داشتن کافئین و آنتی اکسیدان های متفاوت، ریسک ابتلای فرد به دیابت نوع دو را کاهش می‌دهد.
کبد و روده بزرگ
کافئین خطر ابتلای فرد به بیماری های مربوط به کبد مانند هپاتیت C ، سیروز کبدی و فیبروز کبدی پایین می‌آورد. کافئین همچنین با افزایش تولید کلوتاتیون ( نوعی آنتی اکسیدان ) باعث بهبود روند سم زدایی کبد می‌شود و می‌تواند به درمان کبد چرب غیرالکلی کمک کند.
سردرد
این ماده دارای خواص ضد درد طبیعی است که سردرد و میگرن را بهبود می‌بخشد. استفاده از کافئین به همراه قرص هایی مانند آسپرین و استامینوفن، اثربخشی آن ها را بیشتر می‌کند.
سرطان
کافئین به دلیل دارا بودن مقدار زیادی آنتی اکسیدان، ریسک مبتلا شدن شخص به سرطان هایی مانند دهان، گلو، کبد، پوست، گردن رحم، پروستات را کاهش می‌دهد.
برونشیت و آسم
کافئین راه های هوایی و تنفسی را باز کرده و می‌تواند به رفع خس خس سینه و سرفه کمک کند. همچنین به دلیل اینکه ساختار آن مشابه تئوفیلین ( دارویی برای درمان آسم ) است، در درمان آسم نیز موثر است.
عوارض جانبی کافئین
توجه داشته باشید کافئین ماده ای اعتیاد آور است و زیاده روی در مصرف آن می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد. زیاده روی در مصرف کافئین باعث ایجاد بی خوابی، پرخاشگری، حالت تهوع و تپش قلب می‌شود. از طرفی ترک آن، نشانه هایی مانند سردرد، استرس، تحریک پذیری، خستگی، نداشتن تمرکز را به همراه می‌آورد.
در شرایطی که زیر باید سعی کنید از مصرف کافئین پرهیز کنید:
دوران بارداری و شیردهی
این افراد باید روزانه کمتر از 200 میلی گرم کافئین استفاده کنند. زیرا ممکن است سبب سقط جنین شود. بنابراین در دوران بارداری باید در استفاده از کافئین احتیاط نمود.
ضربان قلب
استفاده بیش از اندازه از کافئین، سطح هورمون آدرنالین را بالا برده و در نتیجه با افزایش اضطراب، ضربان قلب را تشدید می‌کند.
دوران عادت ماهانه
این ماده، سندروم پیش از قاعدگی را تشدید کرده و احتمال دل درد و کمردرد را افزایش می‌دهد. همچنین با کاهش جریان خون، سبب بی نظمی قاعدگی بانوان می‌شود.
فشار خون
همانطور که مطرح شد، کافئین هورمون آدرنالین را بالا می‌برد. این امر خطر ابتلا به فشار خون را افزایش می‌دهد.
گلوکوم
کافئین با افزایش فشار چشم، ریسک ابتلا به گلوکوم را در فرد بیشتر می‌کند.
اسهال
استفاده بیش از اندازه از کافئین، شدت نشانه های روده تحریک پذیر را بالا برده و موجب اسهال می‌شود.
ضعف استخوان
این ماده از دست رفتن کلسیم از طریق ادرار را افزایش می‌دهد و می‌تواند در شما خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. بنابراین اگر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارید، باید با احتیاط بیشتری کافئین مصرف کنید. همچنین می‌توانید با مشورت پزشک خود از مکمل های ویتامین D استفاده نمایید.
کلسترول
بر حسب تحقیقات صورت گرفته، کافئین کلسترول بد خون را افزایش داده و فرد را در معرض ابتلا به بیماری های قلبی عروقی قرار می‌دهد.
تیروئید
مصرف کافئین، موجب کمبود ید در بدن شده و خطر ابتلای شخص به مشکلات تیروئیدی و بیماری گریوز را بالا می‌برد.
پارکینسون
استفاده از کافئین به همراه کراتین شرایط بیماری پارکینسون را تشدید می‌کند. اگر دچار بیماری پارکینسون هستید، باید در مورد مصرف کافئین با پزشک خود مشورت کنید.
6
خلاصه
در مورد فواید مختلف کافئین و تاثیرات مثبت آن بر سلامتی صحبت کردیم. می‌دانیم که مصرف کافئین با دوز پایین به بهبود بسیاری از عملکردهای بدن کمک می‌کند اما مصرف بیش از اندازه این ماده اثرات مطلوبی بر بدن نخواهد گذاشت. از طرفی چون این ماده می‌تواند اعتیادآور باشد، لازم است که آن را در میزان مناسب و کافی استفاده کنیم. همچنین اگر به بیماری خاصی مبتلا هستید، بهتر است قبل از مصرف مواد حاوی کافئین، با پزشک خود مشورت کنید.
به نظر شما، استفاده از چه میزان کافئین در طول روز، آسیبی به بدن نرسانده و موجب ایجاد وابستگی نمی‌شود؟
